here is your new year card!
अङ्रेजी नयाँ बर्ष २००९ को सुखद उपलक्ष्यमा तपाईं हाम्रा समस्त पाठक बर्ग, मित्र , एबम देश बिदेश मा रहनुभएका नेपाली दाजुभाइ दिदिबहिनीहरुमा हार्दिक मंगलमय शुभकामना ।
कृष्ण थापा
.
.
.
कालिकोट दुखेको छ
फेरी पनि कता कता चोट दुखेको छ
आफ्नै भूमि आफ्नै रगत कालिकोट दुखेको छ
आफ्नैसंग लड़नुपर्ने कति तुच्छ विवशता यो
ब्यर्थै "वीर गोरखाली"को लेखोट दुखेको छ
पैसाको खोलो बग्दा डूब्यो अरे स्वाभिमान
आँखा भरी विदेशी नोट दुखेको छ
सधै साउन झरेको छ नेपालीको आँखाबाट
नियतिमै रहेछ कि खोट, दुखेको छ
घरभित्रै चैन भए कोही किन बिदेशिन्थ्यो?
मुनाको चिहानमा ल्हासा, भोट दुखेको छ
दिलमा अलिकति
खाडीका कारखाना र मीलमा अलिकति
झुक्यो स्वाभिमान आफ्नै दिलमा अलिकति
मनको बाँध थाम्न खोज्दै सोच्दैछ एउटा मान्छे
त्रास बोकेर टनकपुरको डीलमा अलिकति
बहिनी चेली मात्र हैन हामी आफै बेचिईदैछौं
बम्बईका कोठी र महेफिलमा अलिकति
कति आमा रुन्छिन यहाँ परदेशी छोरा सम्झि
मैनबत्तीको मधुरो पिल पिलमा अलिकति
दागिएकै छ छाती, वीरताको नाउमा हाम्रो
जम्मू, कश्मीर, कोशोभो र कार्गिलमा अलीकती
नज़र खस्न दिनुहुन्न
स्वाभिमानी उच्च हाम्रो शिखर खस्न दिनुहुन्न
सबले टेको दिनु पर्छ घर खस्न दिनुहुन्न
आभा मलिन हुन्छ यदि सुवास छैन भने
फूल को सौन्दर्यबाट अत्तर खस्न दिनुहुन्न
धेरै भयो खुसी हामीले गुमाएको ओठबाट
मनको हरित फांटमाथि बगर खस्न दिनुहुन्न
खसेको छ बर्षा जस्तै नेपालीको आंसु
बादल खसेपछि निलो सगर खस्न दिनुहुन्न
आट साहस धैर्य लिई सगरमाथा जस्तै छाती
ऊँचो गरी हिडनु पर्छ नज़र खस्न दिनुहुन्न
रातहरु
बाचेको छ मृत्यु को छाया मुनि रातहरु
हिजो जस्ता छैनन अचेल किन कुनी रातहरु
गल्ली गल्ली अशांतिको बाढ़ी बगिरह्यो
त्रास खोक्दै गर्जीरहे मनसुनी रात हरु
रोदी छैन लैबरीको भाका कतै सुनिदैन
ओइलिएर झरेका छन तरुनी रातहरु
उज्यालो पिईवरी मात्दै हिद्छ वस्तिवस्ति
कति बेला बदनाम भए खै खुनी रातहरु
बारूदको पिरोपिरो गंध बोकी बगिरहे
कृसुका ग़ज़लमा बैगुनी रात हरु
छ की छैन भित्र देश
ऐना मा एउटा बदनामी हेरे मैले
तरुण जति नेटो काटी पलायन भएपछि
आइमाई र बुढाबुढी मलामी हेरे मैले
रगत को टाटो बोकी धरती त मौन रह्यो
तूफान जस्तै स्पंदन यो थामी हेरे मैले
पहिरोझैं भत्कदैछन देश हाक्ने साहस हाम्रा
खंडहर छाती भित्र "सुनामी" हेरे मैले
दियो खोज्ने आत्मा हरु दिन दिनै मरे पछि
देशैभरी दीपद्रोही सलामी हेरे मैले
रगत युद्ध र मृत्यु...
हामीले रचने ग़ज़ल को किन बिषय यस्तै हुन्छ
रगत युद्ध र मृत्यु ..... आशय यस्तै हुन्छ
सधे बस्छ डराएर पोखरीमा सानो माछा
मान्छेबिच पनि शायद परिचय यस्तै हुन्छ
शान्ति र स्वतंत्रता उड़दै गाउछन पंक्षीहरु
शिकारीको गीतको पनि यहाँ लय यस्तै हुन्छ
दर्ज़नौं हताहत सयौं घाइते सधैं युद्ध
अशांति,कोलाहल ...शायद प्रलय यस्तै हुन्छ
खै कस्लाई जीतें भन्नु कुन मनले जितें भन्नु
लाशमाथी उभिएको विजय यस्तै हुन्छ
फर्किएर योद्धा हरु
फर्किएर योद्धा हरु टाउको ठोक्दै रुदै थिए
विजय को खुसी हैन आंसु पोख्दै रुदैथिए
आफै जस्तो लाग्यो अरे जसको मुहार हेरेपनि
पराजित सिपाहीका लाश बोक्दै रुदै थिए
घर घरका भित्ताभरी रगतका छिटा थिए
रगतै थ्यो' छाती भित्र रगत खोक्दै रुदैथिए
महँगिए सुनचादी सबको भाऊ बढ़ीरह्यो
सस्तो केवल जिंदगीको मूल्य तोक्दै रुदैथिए
फेरी अर्को युद्ध तर्फ लम्किएका पाइलाहरु
के के सोच्दै घरी घरी टक्क रोक्दै रुदैथिए
के के सोच्दै घरी घरी टक्क रोक्दै रुदैथिए
सारा देश रोए पछि
सारा देश रोए पछि फेवा रुन्छ रारा रुन्छ
धरती रुन्छ जून संगै आकासको तारा रुन्छ
उजाड़ भा'छन वस्ति हरु सपना हरु धुवां धुवां
खंडहर याद बोकी रोल्पा रुकुम खारा रुन्छ
जलेका छन जिउदै कति निर्दोषहरु,यो माटोमा
छटपटिदै काजोल रुन्छे ,चितवन भंडारा रुन्छ
चिठ्ठी ख़बर कही छैन फर्कदैनन छोराहरू
छाती दुख्छ आमाको बाच्ने सहारा रुन्छ
इतिहास लेखनेहरु रगतैले लेख्छौं भन्छन
आफ्नै भाईको रगत हो यो रगतको धारा रुन्छ
हात हातमा हतियार
हात हातमा हतियार अविराम रोएको छ
नगरकोट को सिंगै दुखी गाम रोएको छ
के हो शक्ति कस्तो हुन्छ मदिराको मातजस्तो
दरबार मा दीपेन्द्र को नाम रोएको छ
सुनका ती बन्दूक अनि सियाका चिहानहरु
भत्किएको बंकर हेर्दै सद्दाम रोएको छ
शासकको मनोमानी परिभाषा बिझेपछि
सत्ताको घोडामाथि लगाम रोएको छ
विजितको राज़ हुन्छ उही हुन्छ सर्वोपरि
हारनेहरुको इतिहासमा बदनाम रोएको छ
गीत कति लेखुं?
आँखा बाट रगत झार्दै लाशको गीत कति लेखुं?
थ्रीनटथ्री,एसएलआर, इंसासको गीत कति लेखुं?
प्रक्षेपण गरिदैछन मंगलतिर यानहरु
हाम्रो उही गास बास कपासको गीत कति लेखुं?
राजनीतिको मन्दिरमा रेटिदैछन टाउकाहरु
मानवीय मूल्यको उपहासको गीत कति लेखुं
तिम्रै खल्तीभित्र पनि ग्रिनेड हुन सक्छ कतै
आर्यघाटमै पडकिएको त्रासको गीत कति लेखुं?
पुरिएका शवको गंध, बारूदका धुंवा हरु
कठै नेपालीले फेर्ने सासको गीत कति लेखुं?
गाजा र विष्फोटनका धुंवाहरु
संयोग नै मान्नु पर्छ - तेल अभिभ अँाउदै गर्दा मेरो भेट "एरिक"संग भयो "एरिक तविव" । रुबेन र मेरै उमेरको यो ठिटो चाहिँ उस्तो एड्भेन्चर्स छैन । उसलाई भेट्नासाथ मलाई आस्दोद (अहिलेको रकेट प्रभावित क्षेत्र)मा रहँदाको विगत याद आउछ उसकै हजुरबा "रहमतुल्ला तविव पोर"का लागि मलाई नेपालदेखि झिकाइएको थियो, अर्थात -मेरो शुरुको जागीर । उनीहरूले पुर्ख्यौली घर फेरि कब्जा गरे, र १९४८ मा प्यालेस्टाइनमाथि यहूदी राज्य इजरायल स्थापना भएको घोषणा गरे । यसरी आएका यहूदीहरुबाट यहाँका प्यालेस्तिनीहरु विस्थापित भए । युरोपमा यहूदीमाथि भएको अमानवीयताको मूल्य यहाँका प्यालेस्तिनीहरुले बिनाकरण तिर्नु पर्यो । उनिहरु बस्दै आएको घर जग्गा खोसियो । ती जोर्डान, सिरिया वा लेबनानतिर भागेर शरणार्थी बने । आज तिनै प्यालेस्तिनीहरु त्यही मूल्य खोजिरहेछ्न, हिजोको प्यालेस्ताइन खोजिरहेछन, गाजा र पश्चिम किनारको सांघुरो टुक्रा होइन , प्यालेस्ताइन त विशाल थियो । उनीहरु त्यो देश फिर्ता चाहन्छन । आख़िर यो देश कसको ? कसले कोर्यो यहाँ मानवता बिरोधी बिभाजनका धर्काहरू/ सिमानाहरु?
"तिमीलाई एड्भेन्चर्स एक्स्पेरियंस गर्न कत्तिको मन पर्छ? ""साहसिक अनुभव" मैले मनमनै उल्था गरेँ । "अँ,मन त पर्छ तर एक्स्पेरियंस चाहि कमै गरेको छु ।"
म तिम्रो देशमा जन्मिएको भए, आहा, कति हिमाल चढ़थेँ, ट्रेकिंग वा राफ्टिंग गर्थें होला, मलाई हरिया डांडापाखा पैदल यात्रा गर्न खूब रमाइलो लाग्छ, उ रोमांचक भयो ।
रुबेन लिवोभिच, सान फ्रांसिस्कोमा कम्प्यूटरको विद्यार्थी । अघिल्लो हप्ता मात्र यहाँ आइपुगेको, उ यसरी मसँग पुरानो साथी जस्तै गरि नज़िकिंदा उसका हजुरबा नाथन मातालोन छक्क परे । रुबेन र रोनी हरेक बर्ष इजरायल आउछन, यसपाला चाहीं रोनी (रुबेन को भाई) बार्षिक बिदाको छुट्टी मनाउन अस्ट्रेलिया गएको ले उ एक्लै आएको हो । यो छुट्टीमा नेतान्यामा हर्स राइडिंग गर्ने, याफोमा बोटिंग गर्ने र मृत सागरको किनार (बालुवा)मा पैदल यात्रा गर्ने उसको आफ्नै खाले योजना छ ।
इजरायलमै हुर्किएको हो रुबेन लगभग, उ दश बर्ष हुदा मात्र उनीहरु अमेरिका बसाई गएका थिए। इजरायल संग उसको बाल्यकालको सम्झना मात्र गाँसिएको छैन, उ भन्छ "यो पवित्र भूमिमा म मेरो जाती धर्म र यहूदी आत्मासंग भावनात्मक रुपमा बढ़ी जोडिएको छु ।" त्यसो त मेरै उमेरको यो तन्नेरी उस्तो धार्मिक पनि होइन । यद्यपि उ भन्छ संसारका हरेक यहूदीहरुको मन इजरायलसंग गाँसिएको हुन्छ, म त्यस बाट अछुतो रहन सक्दिन ।
अलिकति असमयमा आएछु जस्तो लागेको छैन?
"किन" उसले जवाफ फर्कायो ।
"अहिले युद्ध छ नि त," मैले भने ।
हा.., यहाँ सधैँ यस्तै हो । युद्ध र आक्रमण इजरायलको पर्याय बनिसक्यो र यसको भविष्य यसैमा छ । इजरायलको पराक्रमण र शक्ति प्रदर्शनको निरन्तरता उसको अस्तित्व रक्षा को आधार हो ।जून दिन यो मौन रहन्छ यसको अस्तित्व पनि संकटमा पर्छ, रुबेनको बिचारसँग म शतप्रतिशत सहमत रहिन, किनकी यो कूटनीतिक हिसाबले सही छैन । यसपालीको आक्रमणमा सर्वसाधारण र बालबालिका जुन रुपमा प्रभावित भए त्यसले इजरायलको छवि माथि दूरगामी नकारात्मक असर पर्नेछ ।
आम नागरिकको तुलनामा हमास मिलिसिया वा तिनका नेताहरु कम मारिएका छन यसले इजरायलीहरुलाई पनि चिन्तित बनाएको छ ।
यस्तै हो भने, मैले जिस्किएको शैलीमा शंका व्यक्त गरेँ, एकदिन चारैतिरबाट जिहाद छेड़छन र तिमिहरुलाई फेरी धपाउछन । मुस्लिम दाजूभाइमाथि अन्याय भयो भनेर एक हुदै गएका विश्वभरका मुस्लिम राष्ट्र र समुदायको आँखाको तारो बनिरहेका छौ नि त तिमीहरु ।
उ भन्छ, त्यो त हामी पहिले देखि नै थियौं, युद्ध नहुँदा पनि इस्लामिकहरु संग हाम्रो सम्बन्ध भनेको कदापि मित्रवत हुन सक्दैन यदि उनीहरूले सक्ने भए धपाइसक्थे । उनीहरु त्यही त चाहन्छन, तर यो असंभव छ ।
छेउमा यार्कोन नदी छ। झिस्मिसे देखि साँझ सम्म पानीको छाल र वेग सँग जिस्किएर सर्फिंग गर्नेहरुबाट यार्कोनले शायदै फुर्सद पाउँछ । यो रोमांचक पार्क फन्को मार्दै गर्दा मैले आधुनिक मनोरन्जनको शैलीमा आएको परिवर्तनको विश्लेषण गर्ने अधुरो चेष्टा गरेँ । आजभोली खेलकूद वा रिक्रियशन साहसिक र जोखिमपूर्ण बन्दै गएका छन ।
पार्श्वमा भुइन नै थर्किए जस्तो आभास हुने गरि इमिनेमको अंग्रेजी गीत बजिरहेको छ, यही संगीतको तालमा एकातर्फ़ स्केटिंग खेल्नेहरूको संसार छ । मैले देखें साना केटाकेटीहरु समेत स्केटिंगमा गुडदै विशेष प्रकारले बनाइएको डीलबाट आकाश तिर उडे जस्तै गरि हुईँकिन्थे र रोलिंग गर्दै भुईँमा संतुलन मिलाएर फेरी गुडन आइपुग्थे ।
पार्क भरि बिभिन्न प्रकारका खेलकूदको व्यवस्था गरिएको थियो । नखेल्नेहरु या त व्यायामशालामा वा दौडी रहेका भेटिन्थे । कुनै खेलमा आफु सहभागी हुनु भन्दा पनि यी रोमांचक दृश्य हेर्नु मै रमाई रहेको बेला अकस्मात ३ वटा ट्यांकर आकारका साना गाड़ीहरु मेरै समीप बाट हुत्तिए । साँच्चै जस्ता लाग्ने ती गाड़ीका चालक हरु भने ८/१० बर्षका कलिला केटाकेटीहरु । टेलिभिजनमा सधैँजस्तो गाजा तर्फ हानिएका इजरायली सैनिक ट्यान्कको दृश्य हेर्न अभ्यस्त यिनीहरु मानौं यसो भन्दै छन - "हामी पनि भोली प्यालिस्तिनि संग युद्ध खेल्नु पर्छ, त्यसैले यो सिकेको ।"
आज मैले कुनै न कुनै खेल खेल्नै पर्ने थियो रुबेन सँग । त्यतिकै फ़र्क्यौ भने यार्कोन आएको बेकार हुन्छ । अँ, सम्झिदै उसले भन्यो तिम्रो देशमा त धेरै पहाड़ हरु छन नि होइन? पहाड़ मात्र होइन सर्वोच्च शिखर एभरेष्ट पनि मेरै देशमा छ, भनेर बुझाउन अलि समय लाग्यो मलाई ।
"ल त्यसो भए रक् क्लाइम्बिंग गरौं, यो चाही तिमीलाई सजिलो लाग्नेछ", उ उत्साहित भयो सानै छँदा बारीको कान्लाहरु उक्लेको वा भीर पहरामा हुर्की खेलेको अनुभवको बलले मैले भनेँ, ओ के ल यसमा चाहि, म तिमीलाई पछि पार्छु रुबेन! मलाई त यो पर्खाल चढ़न सुरक्षा डोरी नै चाहिदैन होला ।तर त्यसो भएन, बाँदर जस्तै रक क्लाइम्बिंगमा पनि उ निकै सिपालु रहेछ । यसको लागि अलि अभ्यास नपुगेर मात्र हो, मैले आफुलाई सांत्वना दिदै भने "तिमी त साच्चीकै एड्भेन्चर्स रहेछौ रुबेन ।"
उ मुस्कायो "शायद हाम्रो प्रकृति नै यस्तै होला ।"
"तर तिमी त इजरायली हैनौ नि" उ अमेरिकी नागरिक थियो ।
हैन मैले "जेविस स्पिरिट" को कुरा गरेको, उसले प्रस्ट्यायो ।
जेवीस स्पिरिट अर्थात यहूदी आत्मा, यहुदीपन -उसको बिचारमा साहसिक हुन्छ ।
आकाशमा कालो धुँवा बढ्दै गएपछि मलाई जन आन्दोलनको काठमांडूको सम्झना आउँछ, प्रदर्शनकारीहरुको इँटा र ढुंगामूढाको थुप्रो अगाडी प्रहरी आफैं रमिते बनेर टोलाई रहेको बेला एउटा पर्यटक "रोयल इनफिल्ड"मा चढेर जबरजस्ती हुल र तिनको छेकबार छिचोलेर आउँछ र उल्टो यो के हो भन्दै थर्काउदै गरेको दृश्य म अझै पनि बिर्सन सक्दिन । पछि बुझ्दा, उ इजरायली थियो । इजरायलीहरु संसार मै जबरजस्त, सन्की, हेपाहा र जिताहा स्वभावका हुन्छन् । कति हदसम्म भने नेपालका कतिपय होटल तथा रेस्टूराँहरुमा त यिनीहरुलाई निषेधित जस्तै गरिएको छ ।
इजरायल कालो अरिंगालको देश हो, मध्यपूर्व को यो रणभूमिमा आउनु अघि बुबाले भन्नु भएको कुरा अहिले मलाई सही लाग्छ । सधै रेडियो टेलिभिजनको अंतर्राष्ट्रीय समाचारमा प्यालेस्टाइन र इजरायलको झगडा सुनेर उहाँले शायद यस्तो धारणा बनाएको हुनु पर्छ । यसबेला म यिनिहरुलाई नजिकबाट अनुभव गरिरहेछु ।
मानव अधिकारवादी शान्तिकर्मीहरुको छेकबार र अंतर्राष्ट्रीय बिरोधलाइ नाघेर यिनिहरू गाजामा निरन्तर आक्रमण गरिरहेछन । टेलिभिजनबाट प्रसारित भिडियो दृश्य हेर्दैछु, इजरायली युद्दक विमानका ककपिटमा जडित क्यामेराबाट कैद गरिएका ती दृश्यहरु हेर्दा मलाई कम्प्यूटरमा खेलिने भिडियो गेम जस्तै लाग्यो , जहाँ आकाशबाट जमिन्तिरको लक्ष्य (टारगेट )मा जूम गर्दै लेन्सको केन्द्र बिन्दु x पारेर रकेट प्रहार गर्थे यिनिहरू । यिनिहरूको लक्ष्य प्राय एकदम स्पष्ट र निर्दिष्ट हुन्थ्यो । तत्क्षण विष्फोटको दृश्य, चर्को आवाज र धुवां उडेको देखिन्थ्यो र टारगेट ध्वस्त बनाउदै विमान चक्कर लगाउथ्यो । एउटा मिशन सकिन्थ्यो, फेरी अर्को शुरू हुन्थ्यो ।
युद्धले शिथिल गाज़ाको समाचार पढ़छु, संरचनाहरु तहसनहस भएका छन । सैयौं निहत्था नागरिक मरिएका छन ।
इजरायली युद्ध कौशलतालाइ भिडियो गेम सँग तुलना गर्ने मेरो कल्पना क्षणभरमै भंग हुन्छ । अ हो वारूदका धुँवाहरु मात्र उडेका छैनन, घरबार उजाडिएका छन, रगत बगेको छ र अमूल्य जीवनहरु बर्बाद भएका छन । रक्तपात, धनजनको क्षति र मानवीय संकट कहाँ भिडियो गेम जस्तो हुन्छ? जसको कुनै अर्को लेवल छैन, अर्को विकल्प छैन । प्यालेस्तिनीको भागमा परेको यो नियतिलाइ बदर गर्ने उपाय खोज्न किन सकिरहेको छैन विश्व?
गाजा क्षेत्रको आकाश अँध्यारो जस्तो छ धुंवाले । बारुलोको गोलोमा जिस्क्याए जस्तै प्यालिस्तिनीहरु इजरायलतिर रकेट प्रहार गर्न छोडेका छैनन । लेबनानबाट पानी रकेट आउन थालेपछि र स्थिति अलि गंभीर बन्दै गएपछि गैर आवासीय नेपाली संघ राष्ट्रिय समन्वय परिषद् इजरायलले आकस्मिक बैठक बसि, प्रभावित क्षेत्रको स्थलगत भ्रमण गरि सीमा इलाकामा काम गर्ने नेपालीहरुको स्थिति बुझ्ने कोशिश गरयो, यो अवस्थामा हामीले के गर्न सक्थ्यौं? गाजासँग जोडिएको इजरायली सिमानामा हावा भरिएका ठूला ठूला बेलून आकारका राडारहरु थिए, जसले इजरायली आकाशतिर रकेट छेडिन साथ साइरन बज्न शुरू हुन्थ्यो । जसको निश्चित समय अबधिभित्र सुरक्षित स्थान र अवस्थामा रहन सर्वसाधारणलाइ सुचना जारी गरिएको थियो । कुन कुन स्थानमा साइरन बजेको कति समय पश्चात् रकेट खस्छ, भनेर हेक्का राख्नु जरुरी थियो । सचेतनामूलक सतार्क्ताको जानकारी सकेसम्म नेपालीहरुमाझ पुरयाउने र सहानुभूति दिने बाहेक गर्न सकिने केही थिएन ।
नेपाली दूतावासले पनि गाजा क्षेत्रको सीमावर्ती इलाकामा काम गर्ने नेपालीहरुलाई सतर्कताका सुचना र जानकारी गराउनुका साथै आपातकालीन अवस्थामा नेपालीहरुलाई हिंसा प्रभावित स्थानहरुबाट सुरक्षित स्थानमा सार्नु पर्ने अवस्था आएमा उद्धार र सहायताको प्रतिबद्धता व्यक्त गरेको थियो ।यस्ता रकेटहरु अहिले स्देरोत अस्दोद हुँदै किरयातगात सम्म आइपुगेका थिए, इजरायलले हमास माथि गरेको कारवाही पश्चात यो क्रम कम हुनुको सट्टा झन बढेको र द्वंदको अवस्था चर्किएको थियो ।
रुबेन यतिखेर इलातमा घुम्दैछ । नेपाली नारी आवाज़द्वारा आयोजित नयाँ बर्ष सांस्कृतिक तथा सम्मान साँझको झलक उसले इन्टरनेटबाट हेरेछ । मलाई एउटा प्रस्ताव सहित मेल पठाएको छ - अर्को हप्ता म तेल अभिभ फ़र्कन्छु, हामी गाजामा भड़किएको द्वन्दको बारेमा एउटा लघु वृत्तचित्र निर्माण गरौं । उसको यो आइडिया पनि एड्भेन्चर्स नै थियो तर यो सजिलो भने थिएन ।
रहमतुल्ला -उनी पारसी ज्यादा बोल्थे अंग्रेजी कम । मुस्लिम नाम जस्तै लागेर शुरुमा त म झस्केको थिएँ । उनी इरानबाट आएका रहेछन । उनिसंग होलोकास्टमा सबै आफन्त गुमाएको तितो कथा थियो । होलोकास्ट अर्थात "अग्निकांड" संसारभरिका यहूदीहरुको विनाश गर्न जर्मनीका हिटलर र उसको पार्टी नाजीद्वारा रचिएको थियो ।जसमा युरोपतिर छरिएर विस्थापित भएका ६० लाख यहूदीहरु जिउँदै जलाइएका थिए । त्यसबेला उनीहरुसँग आफ्नो देश थिएन घर थिएन । त्यही बेला देखि पुर्खाको पहिचान खोज्दै, इतिहास खोतल्दै उनीहरूले आधुनिक यहुदी राज्य इस्राइल फर्काएका हुन। जहाँबाट यिनीहरू पटक-पटक लेखेटिएका, धपाइएका वा विस्थापित भएर लाखापाखा लागेका थिए । तिनीहरुका पुर्खा राजा डेविडले आजभन्दा २००० बर्ष अघि नै यो पवित्र भूमी इजरायलमा राज्य गरेको कुरा हिब्रू बाइबलमा उल्लेख गरिएको छ ।यूरोप अमेरिका वा प्यासिफिक क्षेत्रका यहूदी हरु सबै एक एक गरेर यहाँ आए । आफ्नै देश बनाउने अभियान का रुपमा । युरोपमा उनिहरुमाथि भएको अन्यायले उनिहरु के कुरामा दृढ़ भए भने, "अब चाहिँ हामी कदापि भाग्ने छैनौँ "।
एरिकलाइ यो कथा थाहा छ । अहिलेको पिंढी तिनै संसारका बिभिन्न कुनाबाट फर्किएर पुनस्थापित भएका यहुदीका दोश्रो वा तेश्रो पुस्ता हुन । एरिकका पिता धर्मतिर लागेका थिए । लामो दारी, कानको दुवै छेउमा घुंघुरिएको टुपी जस्तो लामो लुन्द्रो, कालो ह्याट र घुंडा सम्म छोपिने कालो लामो कोट । पहिलो पटक देख्दा म यो कस्तो जोगी होला भनेर मनमनै हासेको थिएँ ।
२ बर्ष अघि म इजरायल आउदा एरिक अनिवार्य सैनिकमै थियो । एरिकलाई नचाहँदा नचाहँदै पनि यसरी सैनिकमा जानुपर्ने यो देशको नियमप्रति वितृष्णा थियो । विज्ञान र आविष्कारमा रूचि राख्ने उ, त्यो समय खोज र अनुसंधानमा बिताउन चाहन्थ्यो । उसलाई त्यो दुई बर्ष खेर गए जस्तै लागेको थियो । उसकी बहिनी एन्जिलाको बिहे समारोहमा भाग लिन बिदा नमिलेकोले उ एकदिन भागेर आउदा सैनिकहरु आएर बिहेको पार्टीबाटै जबरजस्ती लगेको घटना मैले धेरै दिन सम्म बिर्सिएको थिइन ।एंजिला ले १६ बर्षमै बिहे गरेकी थिई । यो विकसित देश अनि बाल विवाह? म आश्चर्य मा परेको थिएँ । पछि थाहा पाएँ, उ अनिवार्य सैनिक मा जान चाहन्नथि, र विवाहित युवतीहरुलाइ यो नियम अनिवार्य थिएन । त्यसबाट बच्नैका लागि उसले विवाह गरेकी थिई ।एरिक मैले पहिलो युवक भेटेको थिएँ, जसमा यहूदी स्पिरिट शायद अलि कम थियो । उसलाई धेरै कुराहरुमा रूचि थिएन। कतिपय नियमहरु उसलाई वाहियात लाग्थे ।
गाजामा सीमा सुरक्षा कडा भएपछि बिगतमा जस्तो आत्मघाती आक्रमणका घटना चाहिँ घटेका छैनन । इजरायलको भनाइअनुसार उसको आक्रमण ती आतंककारी आक्रमणकारी बिरुद्धमात्र हो, जो दिनदिनै इजरायलमा रकेट प्रहार गर्छ । यो डिसेम्बर २७ २००८ को कारवाही पनि प्यालिस्तिनीहरुको लगातार रकेट आक्रमणबाट एक इजरायलीको मृत्यु भएपश्चात् प्रतिकारमा गरिएको हो ।
'कारवाहीको निर्णय पूर्व यहूद अल्मर्टले संचारसँग भनेको यो शव्द म बारम्बार सम्झिरहन्छु - "हामीले कतिपटक भन्यौं रोक, रोक, रोक , उनीहरूले मानेनन" ।
गाजामा जारी द्वंदले मध्यपूर्व मात्र होइन विश्व नै बिथोलिएको छ । समाधानका उपायहरु चारैतिरबाट खोजी हुदैछ क्षणिक नै सही तत्काल युद्धबिरामको प्रयास भै रहेको छ । यतिखेर समाचारहरु युद्ध बिरामका बिषयमा भएका प्रयासका फेरहिस्तहरु सुनाई रहेका छन । यद्यपि यो लेखोट कोर्न बस्दा सम्म भने युद्ध बिराम भएको छैन । गाजामाथि भड़किएको हिंसाको ताजा अवस्था छ ।
गरुड़ झै इजरायली युद्दक बिमान हरु गाजापट्टीको आकाश माथि सल्बलाई रहेका थिए । जमिनमा ट्यान्करका लश्कर अनि हमास बिरुद्ध कारवाहीको नाउमा बेहिसाब राकेटहरु खनिएको थियो । खै कहाँ कहाँ भत्किए हमासका तालीम शिविरहरु ? हतियार भण्डार वा गतिबिधि केन्द्रहरु? भत्किए केवल मानिसले बनाएका संरचनाहरु, सभ्यताहरु अनि मानवीयताका परिभाषा हरु ! जति निरीह प्यालिस्तिनीका घर स्कूल र कार्यालयहरु भत्किए, जति महिला वालवालिका र निहत्था नागरिकहरु मारिए, तिनको संख्याले आतंकवाद माथिको कारवाहीको औचित्य वा प्रक्रिया माथि असंख्य प्रश्नचिन्ह उठाएको छ । 
सैयौं सर्वसाधारणका बाँच्ने अधिकार खोसिएका छन, कैयौं घरबार विहीन भएका छन । अनि सधैं जस्तै मानवीय मूल्यको उपहास भएको छ त्यहाँ । जसरी हरेक युद्धमा सधैं हुने गर्छ । गाजापट्टीको प्यालेस्टाइन ध्वस्त भैरहेछ यतिखेर । इजरायलको स्थापना संगै बिस्थापित भएका प्यालिस्तिनी र तिनको उम्मीद माथिको अर्को चोट हो यो । प्यालेस्ताइन फर्काउने र जुन उम्मीद हो, त्यो केवल अरवी सहित्यमा, कविता वा शव्दहरुमा मात्र बाचेको छ । सिमाना मेटिएर छरपष्ट भएका उनीहरूले नक्सा खोतल्दै फेरी फेरी देश खोज्नु केवल दिवास्वप्न मात्र हो, इजरायलको प्रत्येक शक्तिशाली आक्रमणले यही तथ्यलाइ उजागर गरिरहेको छ ।
जाडो बढेको छ । कहिले काही झरी पनि पर्छ । हिउदमा पानी पर्ने मौसम यही हो । तेल अभिभको आकाश अलि शान्त छ यद्यपि आस्दोद र किरयातगात सम्म क्षेप्यास्त्र आइपुगेको खबरले सबै क्षेत्रका इजरायलवासी खल्बलिएका छन ।सधैँ तनाव ग्रस्त इजरायल प्यालेस्ताइनबीच चर्किएको पछिल्लो घटनाक्रमलाइ लिएर यहाँ बस्ने हामी बिदेशी नागरिकहरू केवल रमिते मात्र बन्न सकिरहेका छैनौं सुरक्षा का कारण परोक्ष रुपमा प्रभावित भै नै रहेका छौं कही नया नियम हरु पनि लागू भै रहेका छन
यसरी इजरायल मा नेपाली नागरिकका सुरक्षा स्थितिका सम्बन्धमा जारी सचेत्नामुलक सुचना सहित नेपाली दूतावास बाट ई मेल आएको छ। सीमावर्ती इलाका मा काम गर्ने नेपाली हरुको सुरक्षामा दूतावासको सरोकार र आवश्यक परेको खण्डमा सहायताको प्रतिवद्धता पनि व्यक्त गरिएको संदेश प्रसारण गर्न आग्रह गरिएको छ, सधै रकेटको त्रासमा रहेर काम गर्ने ती नेपालीहरुले यसबाट भावनात्मक सुरक्षा र अभिभावकत्वको महशुश कतिको गर्ने हुन?
मानव अधिकारवादी अंतर्राष्ट्रीय सामाजिक संस्थाहरु, मध्यपूर्वको राजनीतिमा चासो राख्ने राष्ट्रहरु, संयुक्त राष्ट्रसंघ, शान्तिकर्मी तथा राजनैतिक चिन्तकहरु सबैको टिपण्णी र विश्लेषण, संभाव्यताका सुझावहरु एकातिर पंछिएका छन । युद्ध जारी छ ।
यहीबेला अर्को हरफ यो पनि लेखुं- " पवित्र भूमि इजरायल लाइ इतिहास मा पटक पटक भनिएको छ -यो युद्धभूमि पनि हो "
दक्षिणी गाज़ाको राफामा इजरायली विमानहरुले सर्वसाधारणलाइ घर खाली गर्न पर्चा छरिरहेछन। परबाट हेर्दा हिउँ खसेजस्तै देखिने यो दृश्य हेर्दा यस्तो लाग्थ्यो, मानौं यहाँ कुनै उत्सवको तयारी हुदैछ । लेखिएको छ -हमास मिलिसिया को हतियार ओसार प्रसार प्रणाली तथा सुरुंगहरु भत्काउन अर्को मेजर अपरेसन हुदैछ, अप्रेशन अवधीभर सुरक्षित स्थान तर्फ सरेर आतंकवादमाथिको कारवाहीमा सहयोग पुरयाउनु हुन अनुरोध गरिन्छ ।
एरिक तविव लाइ गाजामाथि उडेको धुवांको कुनै वास्ता छैन । यद्यपि विज्ञानको विद्यार्थीको नाताले ट्यान्क र युद्दक विमान वा क्षेप्यास्त्रका कार्यप्रणालीका बिषयमा वा विष्फोटकका रासायनिक संरचनाका बारेमा अध्ययन चाहिँ जरुर गरेको होला भन्ने मेरो अनुमान छ।
"शासकहरुको राजनितिक स्वार्थका लागि कति निर्दोष नागरिकले रगत बगाउनु परेको छ,
भन त एरिक यहाँ सधैं किन र यस्तो कहिले सम्म ?
उसले यत्ति भन्यो
"तिमीलाई थाहा छैन क्रिश, प्रेम र युद्ध मा सबै कुरा जायज हुन्छन् " ।
उसको उत्तरले फेरी मलाई पूरा निराश बनाउछ ।
समाचारहरु चर्को स्वरमा हताहत हुनेहरुको संख्या फुकी रहेका थिए "प्यालिस्तिनी तर्फ एक हजार दुई सय..... "
(लेख इजरायलले गाजामा हमास बिरुद्ध गरेको कारवाहीको पृष्ठभूमिमा लेखिएको हो।)
गन्गन्तन्त्र
धेरै दिन भो, झटारो प्रहार नभएको । देशमा शायद गणतंत्र नामक सुशासन लागू भै सर्वत्र अमनचयन कायम भएकोले यस्तो हुन गएको पो हो की भन्ने भ्रम नहोस, कुन्नी के को काम पनि छैन फुर्सद पनि भने झै दामी काले आजकल सारो बीजी भएकोले यो स्तम्भ ओझेल परेको मात्र हो ।
प्रतिभाको एक सांस्कृतिक कार्यक्रममा वाचित व्यंग समाचारको झल्झली सम्झना भै रहेछ मलाई, समाचारमा माइला दाई, उनको घरबार र खाजतंत्रको खेदो खनिएको थियो भने गन्गन्तन्त्रको बयान । यो सान्दर्भिक पनि थियो, नेपाली हरुले गणतंत्र को ऐतिहासिक उपलब्धी जो गरेका थिए । यसबेला गणतंत्र धेरैलाइ धेरै मानेमा गतिलो झटारो साबित भएको छ । हुन त अहिले यसो उसो भनेर टिका टिप्पणी गर्नु पटक्कै उचित होइन तर राजनीति कर्मीहरु यही विषयलाइ प्रयोग गरेर पुरनै खाले सताको खेल खेल्न उद्द्यत छन ।
कोही फलानो लाइ सत्ता फलामको च्यूरा बनैदिएको छू भन्दै हिडछन, कोही आतंकको भरमा देश चलाउन पाउदैनस भन्दैछन, जनताका छोराछोरीहरुलाई क्रान्तिमा होमेर माथी पुगेका सत्ताधारीहरु पनि अघिकाहरुकै तालमा हिडेर उधोगति तर्फ लाग्ने शंका धेरै को मनमा छ भने अधिकांश सीधा सादा अनुहार भने खोई के खोई के को स्थितिमा अल्मालिएका छन ।
हत्या हिंसाको दलदलबाट बल्ल अलिकति छुटकारा पाएका नेपाली जनताले गणतंत्र प्राप्तिको खुसी र उमंग राम्ररी मनाइसकेका पनि छैनन, उता फेरी नेपाली जनताको हार हुने भयले एकथरि आत्तिन थालिसकेको अवस्था छ, यस्तो किन ?
हुलका हुल असंतोषहरु बिद्रोह, भएका छन,- मधेश भएका छन, पहाड़ भएका छन -हिमाल भएका छन -किरात भएका छन,-बाहुन भएका छन । तर नेपाली मात्र हुन चाही हामी किन नखोजेको? भन्ने प्रश्नले दामी काले लाइ रिंगाएको धेरै दिन भै सक्यो ।
बादरको हातमा नारिवल भन्ने उखान हाम्रा बाजे बराजूले बेलैमा रचेर ठुलै गुन लगाएका हुन । प्वाट्टै फुटाएर त्यसको स्वाद चाखन नजाने पछि नरिवल भकुन्दोको रुपमा प्रयुक्त हुनु लाइ दामी कालेले अस्वाभाविक मानेको चाहि छैन ।
राजनीतिका खेलाडीहरु भकुन्डोलाइ आफ्नो पक्षमा पार्न सधै तल्लीन छन । नेपाली जनताको अभिलाषामा ठेस लागोस, या कुठाराघात होस तिनलाई के को चासो? सबै समान हुन्छौं भन्थे, सबै सुखी हुन्छौं भन्थे, सबै एकै हुन्छौं भन्थे, के के हुन्छौं के के, भन्थे, होला नि त, भन्दै एक्थरि चाहि "भन्ने दिन र सुन्ने दिन" पर्खदै अधुरा सपनाहरुमा बाचिरहेका छन, अधिकांश भोकानंगा निमुखा नेपालीहरु यही आशावादी बर्गमा परेका छन ।
आहा सपनाहरु कति सस्ता हुन्छन, सबै कुरा महँगीदै गएको नेपाली जनताको थाप्लोमा गणतंत्र पछिको सुखद विकासको मीठा मीठा सपनाहरु भर्भरि पलाएका छन, बन्दूकको नाल र रगतको आहालबाट कहिलै मुक्ति नपाएका नेपालीहरुका ती सपनाहरू पुरा गर्न समयले कति बिलम्ब गर्ने होरू त्यसको अनुमान भने कालेको सघुरो दिमागको परिधि भन्दा बाहिरको कुरा हो । यद्यपि त्यसका लागि गणतंत्रमा पनि फेरी फेरी शक्तिकै मात्र होड़बाज़ी गरिनु हुन्न भन्ने यसको ठम्म्याई हो ।
यो झटारो पढेर काले लाइ गणतंत्र बिरोधी मंडलेको रुपमा हेर्दै हुनु हुन्छ भने तपाई सरासर ग़लत हुनुहुन्छ । यसको प्रतिपक्षको वकालत गर्ने त परको कुरा त्यों हरकत गर्ने को कलमै भाचियोस समेत भन्न चाहन्छ काले । तर आधुनिक खोया बिर्केमा लठठीएर कालो धनको पोको पार्दै रातारात क्यासिनो डिस्को धाउनेहरु र आचार बिचार सबै भ्रष्ट भएका सरकारी धुकुटी रित्त्याउन पल्केकाहरु बाहेक, गरीबीको मारमा पिल्सिएका अधिकांस नेपालीहरु गणतंत्र भित्र सुनौलो भविष्य साचेर बाचेका छन, जून जोगी आए पनि कनै चिरेका भन्दै तिनले पुर्पुरो हात लगाएको हेर्नु नपरोस, गृहयुद्धमा भाग्याजोग्य चिटठा जस्तै गरि जोगिएर बाचेका, वा खेतीबारीको काम छोडेर क्रांति को गीत गाउन हिडेका कालेका दौतरीहरु यत्ता न उत्ता मुलाबारी भित्ताको कित्तामा नपरून ।कालेको चाहना यत्ति मात्र हो ।
खरानी भएका भौतिक संरचानाका खंडहरहरु उस्तै छन । अझै बाकी रहेका युद्धका अवशेषहरु,
ग्रिनेडका टुक्राहरु , गोलीका खोकाहरू, एम्बुसका धरापहरु सबै सबै, सधै सधैका लागि सफा गरेर, बारूद र रगतले कोरेका कलंकहरु मेटेर, स्वच्छ न्यायिक समाजको निर्माण गर्न अबको राजनीती लाग्नु पर्छ । ध्वस्त भएका घर र कार्यालय भवनहरु, सांस्कृतिक संपदाहरुको पुनर्निर्माण गर्न, गृहयुद्ध र अस्थिरताले ओरालो लागेको अर्थतंत्र उकास्न, बिकास निर्माणको बाटोमा अबको राजनीति निर्दिष्ट हुनु पर्छ ।
हामीले हजारौं शहिद्हरू बलिदान गरेर, बेहिसाब अभाव, अन्योल र अशांतिको कालो लामो रात सहेर हासिल गरेको गणतंत्र, खालि गन्थन कै भारी गन्गन्तन्त्र नबनोस, सबैले मनन गरौं ।
माइली नाना
एक छलांग
रगत को रातो छाल
आँखै अगाडी छल्किएर बग्छ
स्देरोत, अस्कोलोन, अनि जेरुसलेम शहर भरिभरि
रॉकेट का घाट हरु दुख्दै जान्छन ।
अनि तिम्रो देशको धर्म
तिम्रो देशको समाचार
तिम्रो देशको साहित्य
तिम्रो छातीभरि भातृत्व माथी बिरोध सल्काउछ ।
र तिम्रो आँखा भरी भरी आगोका कोपिला हरु उमार्छ
र तिम्रो देश इजरायल आगो जस्तै रापिदै जान्छ ।
बिस्फोटन संग तर्सिएर
फेरी अर्को जागीर खोज्दै भौतारीएकी हाम्री माइली नाना,
गाजा र पश्चिम किनारमा
रगत को हिसाब किताब गर्नु लम्किएका
तिम्रा सैनिक जत्था र ट्यान्कका लश्करहरु हेरिरहेकी छिन ।
बी टू भीषा र अनिश्चिताका गहिरा चोट हरुमा
उनी इराकको आतंकमा मारिएका भाईहरु सम्झिन्छिन,
हाम्रै अनीता तामांग र कुवैतकी डोमा शेर्पा लाइ सम्झिन्छिन,
हाम्रो नियति ले यस्ता कथाहरु लेख्न
कहिले छोड्छ हँ ?
परदेशी हुनुको पिडामा
प्रवास यसबेला हाम्रो स्वीकारोक्ति बनेको छ ।
अरबका खाडी र मलायाका जंगलहरुमा मात्र होइन
भुगोल्का रेखा रेखा हरु छिचोल्दै,
हामी अभाव र आवश्यकता बिरुद्ध का संघर्ष हरु रचिरहेका छौं ।
बर्षों देखि समयको अस्वीकृत इतिहासमा
बहादुर लाहुरेवा परदेशीको बिबशताका कथाहरु लेखिराहेका छौं ।
जब विदेशको बिरानो पन,
हाम्रा चेतनाहरुमा,
समझानाका चोटहरु बनेर बिझाउने गर्छ ।
बिकासको आतंकले त्रस्त नगर हरु बाट
युगौं देखि सदियौं देखि,
घरको समझाना बिझेका हामी सीमाहीन प्रवासी हरु
सम्बेदनाहीन मान्छेहरुको व्यस्त भीड़बाट
अपनत्व र आत्मीयता खोजिराहेका हुन्छौं ।
राष्ट्र र राष्ट्रीयता खोजिरहेका हुन्छौं ।
तिम्रो मृतसागरमा
हामी मृत्यु का सुशुप्त इतिहास र कथा ब्यथा
खोतल्न आएका होइनौं ।
न त यी बगर हरु मा लुकेका
प्यालेस्ताइन का प्यासहरू अनुभव गर्न नै ।
कति हामी
जहि तहि मान्छे दुखेको घाइते परिवेश को बयान गरौं ।
कति युद्ध बारूद र सैनिक का कथा हरु सुनाऊं ।
आऊ प्रवास को आँगन बाट आजैदेखि
देश नभएको भावना को कुरा गरौं
आऊ हामी नेपाली भाषा,कला साहित्य
र संस्कृतिको कुरा गरौं ।
आऊ हामी प्रतिभाको कुरा गरौं ।
आऊ हामी नेपालको कुरा गरौं ।।
(प्रतिभा समूहका लागि कृष्ण थापा)
रगत को रातो छाल
आँखै अगाडी छल्किएर बग्छ
स्देरोत, अस्कोलोन, अनि जेरुसलेम शहर भरिभरि
रॉकेट का घाट हरु दुख्दै जान्छन ।
अनि तिम्रो देशको धर्म
तिम्रो देशको समाचार
तिम्रो देशको साहित्य
तिम्रो छातीभरि भातृत्व माथी बिरोध सल्काउछ ।
र तिम्रो आँखा भरी भरी आगोका कोपिला हरु उमार्छ
र तिम्रो देश इजरायल आगो जस्तै रापिदै जान्छ ।
बिस्फोटन संग तर्सिएर
फेरी अर्को जागीर खोज्दै भौतारीएकी हाम्री माइली नाना,
गाजा र पश्चिम किनारमा
रगत को हिसाब किताब गर्नु लम्किएका
तिम्रा सैनिक जत्था र ट्यान्कका लश्करहरु हेरिरहेकी छिन ।
बी टू भीषा र अनिश्चिताका गहिरा चोट हरुमा
उनी इराकको आतंकमा मारिएका भाईहरु सम्झिन्छिन,
हाम्रै अनीता तामांग र कुवैतकी डोमा शेर्पा लाइ सम्झिन्छिन,
हाम्रो नियति ले यस्ता कथाहरु लेख्न
कहिले छोड्छ हँ ?
परदेशी हुनुको पिडामा
प्रवास यसबेला हाम्रो स्वीकारोक्ति बनेको छ ।
अरबका खाडी र मलायाका जंगलहरुमा मात्र होइन
भुगोल्का रेखा रेखा हरु छिचोल्दै,
हामी अभाव र आवश्यकता बिरुद्ध का संघर्ष हरु रचिरहेका छौं ।
बर्षों देखि समयको अस्वीकृत इतिहासमा
बहादुर लाहुरेवा परदेशीको बिबशताका कथाहरु लेखिराहेका छौं ।
जब विदेशको बिरानो पन,
हाम्रा चेतनाहरुमा,
समझानाका चोटहरु बनेर बिझाउने गर्छ ।
बिकासको आतंकले त्रस्त नगर हरु बाट
युगौं देखि सदियौं देखि,
घरको समझाना बिझेका हामी सीमाहीन प्रवासी हरु
सम्बेदनाहीन मान्छेहरुको व्यस्त भीड़बाट
अपनत्व र आत्मीयता खोजिराहेका हुन्छौं ।
राष्ट्र र राष्ट्रीयता खोजिरहेका हुन्छौं ।
तिम्रो मृतसागरमा
हामी मृत्यु का सुशुप्त इतिहास र कथा ब्यथा
खोतल्न आएका होइनौं ।
न त यी बगर हरु मा लुकेका
प्यालेस्ताइन का प्यासहरू अनुभव गर्न नै ।
कति हामी
जहि तहि मान्छे दुखेको घाइते परिवेश को बयान गरौं ।
कति युद्ध बारूद र सैनिक का कथा हरु सुनाऊं ।
आऊ प्रवास को आँगन बाट आजैदेखि
देश नभएको भावना को कुरा गरौं
आऊ हामी नेपाली भाषा,कला साहित्य
र संस्कृतिको कुरा गरौं ।
आऊ हामी प्रतिभाको कुरा गरौं ।
आऊ हामी नेपालको कुरा गरौं ।।
(प्रतिभा समूहका लागि कृष्ण थापा)
तृप्ति र प्यास
तृप्ति र प्यास
मित्र ,
तिम्रो मृतसागर मा
म मृत्यु को कथा सुन्न आएको होइन
न ता यी बगर हरुमा लुकेका
प्यालेसताइन का प्यासहरु
अनुभव गर्न नै ।
तिमी भन्छौ यो प्यास कहिले मेटिंछ?
भो नसोध
तृप्ति र तृष्णा का परिभाषा हरु
तिम्रो युद्ध्मा यतिखेर आफैसंग अर्थहिन् बनेका छन ।
बलुवाले होइन
युद्ध को ताप ले मरुभूमि बनेको
तिम्रो देश को फोस्रो माटो
अझै पनि प्यासी नै छ ।
जसको प्यास मेटन तिमीले
केवल रगत मात्र चढायौ ।
हेर त
मरुभूमि भने सधे सधे
प्यासी नै रहिरह्यो रहिरह्यो ।
प्रतिभानेपाल.कम का लागि कृष्ण थापा
मित्र ,
तिम्रो मृतसागर मा
म मृत्यु को कथा सुन्न आएको होइन
न ता यी बगर हरुमा लुकेका
प्यालेसताइन का प्यासहरु
अनुभव गर्न नै ।
तिमी भन्छौ यो प्यास कहिले मेटिंछ?
भो नसोध
तृप्ति र तृष्णा का परिभाषा हरु
तिम्रो युद्ध्मा यतिखेर आफैसंग अर्थहिन् बनेका छन ।
बलुवाले होइन
युद्ध को ताप ले मरुभूमि बनेको
तिम्रो देश को फोस्रो माटो
अझै पनि प्यासी नै छ ।
जसको प्यास मेटन तिमीले
केवल रगत मात्र चढायौ ।
हेर त
मरुभूमि भने सधे सधे
प्यासी नै रहिरह्यो रहिरह्यो ।
प्रतिभानेपाल.कम का लागि कृष्ण थापा
खबरदार !!!
सुनको गद्दी जल्नसक्छ प्रतिगमन जलेपछि
जनताको छातिभित्र आन्दोलन जलेपछि ।
भत्कनेछ खंडहर झै सामंती संरचना
दरबरिया नीरंकुशे बंधन जलेपछि ।
फ़र्किनेछन आगोका लपकाहरु आफैतिर
सचेत नागरिकमाथीको दमन जलेपछि।
बिर्सियौ की इतिहास कोरिन सक्छ भन्ने
क्रांतिमा जनताको जिउधन जलेपछि ।
मजदूरी गर्न छाडी कैयौ ‘सेतु’हरु आउछन
शासकले आगो बाल्दा मन जलेपछि ।
र यसबेला म यो ग़ज़ल लेखि रहेको छैन , म ती लोकतान्त्रिक, आन्दोलन का दिन हरु सम्झी रहेको छु जतिखेर म नेपालमै थिए र यी शब्दहरु त्यो सांझ कोरिएको थियो,जतिखेर आन्दोलनमा सहभागी “सेतु बिस्वकर्मा” को राज्य द्वारा हत्या गरिएको थियो
र आज नेपाल संघीय लोकतान्त्रिक गणतंत्र घोषित भैसकेको छ,ती ज्ञात अज्ञात शहीद हरुलाई यो भन्दा सुंदर श्रद्दा सुमन के हुन सक्छ?
नया नेपालले गणतांत्रिक अभ्यासको क्रममा प्रारम्भमा केही अप्ठ्याराहरु झेल्नु पर्ने त स्वभाबिक छ तर हाम्रो राजनीति फेरी संघार मै अल्झिएको छ परिवर्तन को नाउमा शुरूमै पदका लागि देखिएको यो खिचातानी र बिषमताले नेपाली जनता मा के संदेश दिईरहेको छ त ?
राजसंस्था ढालेर गणतंत्र को घोषणा गर्नुलाई नै अन्तिम लक्ष्य ठानेर आफु आफैमा बझियौ भने,
राजनीतिकर्मिहरू ! तिमिहरू फेरी चुक्न सक्छौ,
खबरदार !!!
कृष्ण थापा
जनताको छातिभित्र आन्दोलन जलेपछि ।
भत्कनेछ खंडहर झै सामंती संरचना
दरबरिया नीरंकुशे बंधन जलेपछि ।
फ़र्किनेछन आगोका लपकाहरु आफैतिर
सचेत नागरिकमाथीको दमन जलेपछि।
बिर्सियौ की इतिहास कोरिन सक्छ भन्ने
क्रांतिमा जनताको जिउधन जलेपछि ।
मजदूरी गर्न छाडी कैयौ ‘सेतु’हरु आउछन
शासकले आगो बाल्दा मन जलेपछि ।
र यसबेला म यो ग़ज़ल लेखि रहेको छैन , म ती लोकतान्त्रिक, आन्दोलन का दिन हरु सम्झी रहेको छु जतिखेर म नेपालमै थिए र यी शब्दहरु त्यो सांझ कोरिएको थियो,जतिखेर आन्दोलनमा सहभागी “सेतु बिस्वकर्मा” को राज्य द्वारा हत्या गरिएको थियो
र आज नेपाल संघीय लोकतान्त्रिक गणतंत्र घोषित भैसकेको छ,ती ज्ञात अज्ञात शहीद हरुलाई यो भन्दा सुंदर श्रद्दा सुमन के हुन सक्छ?
नया नेपालले गणतांत्रिक अभ्यासको क्रममा प्रारम्भमा केही अप्ठ्याराहरु झेल्नु पर्ने त स्वभाबिक छ तर हाम्रो राजनीति फेरी संघार मै अल्झिएको छ परिवर्तन को नाउमा शुरूमै पदका लागि देखिएको यो खिचातानी र बिषमताले नेपाली जनता मा के संदेश दिईरहेको छ त ?
राजसंस्था ढालेर गणतंत्र को घोषणा गर्नुलाई नै अन्तिम लक्ष्य ठानेर आफु आफैमा बझियौ भने,
राजनीतिकर्मिहरू ! तिमिहरू फेरी चुक्न सक्छौ,
खबरदार !!!
कृष्ण थापा
कालेको झटारो आफैतिर
अलि अगाडी कालेको मनमा NRN इजरायलको चुनावप्रति उति सकारात्मक बिचार थिएन, तर इजरायलमा बढ्दै गएको तापक्रमसँगै एकाएक चुनावी रन्कोले तातिएका गैह्र अावासिय नेपालीहरू फलानेा र ढिस्काना पद भन्दै घाेषणापत्रसहित उम्मेदवारी दर्ताको घुँइचेामा लाम लाग्न थालेपछि र संविधानसभामा भागलिन नपाएको झेाँक NRN मै भएपनि भाग लिएर चित्त बुझाउने सुरमा कालेपनि एकाएक शीर्ष पदमध्यकै एक पदकालागि उत्रियाे ।
यो निर्णय कालेले उम्मेदवारी दर्ताकै अघिल्लाे साँझमात्र गरेकोले यसको तर्फबाट कुनै पूर्व तयारी वा उम्मेदवारहरूकै भाषामा भाेटमाग्ने कामसम्म भएन। अन्तिम घडीको क्षणिक चम्काइ र जाेश अनि त्यसमाथि यसको पदका प्रतिस्पर्धी इजरायलवासी नेपालीहरूमाझ भिजिसकेका, सामाजिक पृष्ठभुमि र हैसियत राम्रै बनाइसकेका पत्रकार मित्र परेकाले पनि यसको भारी मतान्तरको परिणामलाइ लिएर कालेलाइ उति अस्वभाविक लागेको भने छैन । बरू फाइदै भएको छ, फाइदा कसरी भने अहिलेसम्म गुमनामी कालेको नाम सम्म सुनेका तर परीचय नपाएका धेरैले चुनावकै माैका छाेपेर भएपनि हल्का फुल्का चिने, याे पनि फाइदाकै कुरा हाे।
NRN इजरायलको बदख्वाइ गर्दा गर्दा यतिखेर कालेको झटारो अाफैतिर फर्किएको छ। असफलता नै सफलताको कसी हो भनेरमात्र चित्त नबुझाउन काले सबैलाइ अाग्रह गर्छ । यसपालीको चुनावी परिणाम र भारी मतको फरक हेरेर पनि पराजितहरूले राम्रै पाठ सिक्नुपर्ने चुरेा कुरेा काले भन्न चाहन्छ, पराजित प्यानलमध्यका केही सामाजिक र परिचित व्यक्तिहरूको विजयले पनि जित्नका लागि नाराले मात्र केही नहुने रहेछ त्यसका लागि जनमानसमा राम्रैसंग भिज्नुपर्दारहेछ भन्ने कुरा प्रष्ट पारेको छ
अब कसले जित्यो वा कसले हारयो भन्दा पनि हिजाेको भुलभुलैयाहरूमा नअल्मलिइ मिलेर अघि बढ्नुको अर्को विकल्प छैन ।
विजित र पराजित सवै मिलेर NRN लाइ गति दिएर एकएक कदम अघि बढाए सबैको हित सबैको जीत हाेला अन्यथा पारा उही हो ।
यो निर्णय कालेले उम्मेदवारी दर्ताकै अघिल्लाे साँझमात्र गरेकोले यसको तर्फबाट कुनै पूर्व तयारी वा उम्मेदवारहरूकै भाषामा भाेटमाग्ने कामसम्म भएन। अन्तिम घडीको क्षणिक चम्काइ र जाेश अनि त्यसमाथि यसको पदका प्रतिस्पर्धी इजरायलवासी नेपालीहरूमाझ भिजिसकेका, सामाजिक पृष्ठभुमि र हैसियत राम्रै बनाइसकेका पत्रकार मित्र परेकाले पनि यसको भारी मतान्तरको परिणामलाइ लिएर कालेलाइ उति अस्वभाविक लागेको भने छैन । बरू फाइदै भएको छ, फाइदा कसरी भने अहिलेसम्म गुमनामी कालेको नाम सम्म सुनेका तर परीचय नपाएका धेरैले चुनावकै माैका छाेपेर भएपनि हल्का फुल्का चिने, याे पनि फाइदाकै कुरा हाे।
NRN इजरायलको बदख्वाइ गर्दा गर्दा यतिखेर कालेको झटारो अाफैतिर फर्किएको छ। असफलता नै सफलताको कसी हो भनेरमात्र चित्त नबुझाउन काले सबैलाइ अाग्रह गर्छ । यसपालीको चुनावी परिणाम र भारी मतको फरक हेरेर पनि पराजितहरूले राम्रै पाठ सिक्नुपर्ने चुरेा कुरेा काले भन्न चाहन्छ, पराजित प्यानलमध्यका केही सामाजिक र परिचित व्यक्तिहरूको विजयले पनि जित्नका लागि नाराले मात्र केही नहुने रहेछ त्यसका लागि जनमानसमा राम्रैसंग भिज्नुपर्दारहेछ भन्ने कुरा प्रष्ट पारेको छ
अब कसले जित्यो वा कसले हारयो भन्दा पनि हिजाेको भुलभुलैयाहरूमा नअल्मलिइ मिलेर अघि बढ्नुको अर्को विकल्प छैन ।
विजित र पराजित सवै मिलेर NRN लाइ गति दिएर एकएक कदम अघि बढाए सबैको हित सबैको जीत हाेला अन्यथा पारा उही हो ।
NRN इजरायलको चुनावी पारो
NRN इजरायलको चुनावी पारो "कहीं नभा जात्रा हाडी गाउमा" भने जस्तै यसबेला इजरायलमा प्रवासी नेपालीको अंतर्राष्ट्रीय संजाल भनिएको "गैह्र आवासीय नेपाली संघ" नामक संस्थाको चुनावी गर्मी व्हात्तै बढेको छ, यो चुनावी गर्मीले इजरायलको तेल अभिभमा मात्र होइन,अस्किलोन जेरुसलेम देखि हाइफा तिबेरिया सम्मका नेपालीहरुलाइ रनक्कै तताएको छ ।
नतताओस पनि कसरी, NRN नामक संस्थाको मोहनी नै त्यस्तै भए पछि, हिजो त्यों संस्थाको नामै सुन्न मन नपाराउने अझ त्यतिमात्र हो र नामै नसुनेका सम्म बिभिन्न च्यानल र प्यानल बनाउदै उम्मेदवारी भिड्न तम्सिएका छन ।
त्यसो भनेर दामी कालेले सबैलाई एउटै क्यातागोरीमा दाज्न खोजेको चाहि होइन है । हिजो इजरायलको धारो, चौतारो र अपार्ट बल बैतको घर सम्मका संस्थामा काम गरेका देखि लिएर नेपालमै र अंतर्राष्ट्रीय फेम भएका संस्थामा समेत काम गरेका हैसियतवाल र प्रतिष्ठित महानुभावहरु पनि कम्मर कसेर लागेको देखिन्छ ..NRNमा ।
काले को मनमा खडके को कुरो चाही अर्कै छ । त्यों खड्को के भने चुनावी बाढ़ीले कसता खाले व्यक्तिहरु लाइ
चयन गर्ला भन्ने हो । सहमती हुन नसके पछि चुनाव त हुनै परयो । विदेश को ठाउं कामकुरो एकातिर, कताको चुनाव, कां कसले मतदान गर्ने वा कुन उम्मेदवार लाइ, कुन कसीमा राखेर कुन योग्यता र सक्षमताको आधारमा तौलिएर कुन स्तरका भोटदाताले भोटदान गर्ने ? यस् बिषयमा चाही दामी काले खूब घोरिएको छ ।
यस्सो हेर्दा बाढीले बढ़ी उमार्ने बाहेक अरु सबैलाई लाखा पखा लगाउने पक्का छ। नतीजामा पछि पर्नेहरु फेरी घोसे मुन्टो लगौदै ठुतुनो फर्काएर तर्की तर्की हिडन नपरोस, भनेर यो दामी काले सबै लाइ बेलैमा सतर्क हुने सल्लाह दिन चाहन्छ ।
जे होस "नहुनु मामा भन्दा कानो मामा वेश" भन्ने हाम्रो पुरानो उखान झै सबैको इच्छा अनुसार जसरी हुन्छ NRN बचाऊं । दामी कालेको पनि सोच यस्ते छ ।
NRN जिन्दावाद !
दामी काले
विभाजनको रेखा र जोगी
विभाजनको रेखा र जोगीसंसारका कुना कुनामा हामी पुगेका छौं । रोज़गार व्यवसाय अध्ययन व खोज जे का लागी विदेशिएका भए पनि हामी नेपाली हौं भन्ने भावःले र राष्ट्रीयताप्रतिको प्रेमले हामीलाइ तानिरहेको हुन्छ ।प्रवासमा रहेका हामी नेपालीहरु पनि शायद यही प्रेरणाबाट प्रेरित भएर आफ्नोपन र मौलिकताको खोजीमा एउटा पृथक समाज समुदाय वा समूहको निर्माण गर्छौ र नेपाली हुनु को परिचय को खोजी गर्छों ।
यसरी प्रवास को बसाईमा विभिन्न उद्देश्य र लक्ष सहित नेपाली समुदायका साथी भाई एकताबद्ध हुनु शुभ संकेत हो, केही समय देखि इजरायल को प्रवास देखिएका बिभिन्न संघ संस्था र तिन को संख्या हेर्दा यो कालेलाइ नेपाली हरुको बिच मा पनि राम्रै राष्ट्रीय चेतनाको बिकास भएछ भन्ने भान पर्न आयो । तर त्यों भान त्यति खेर ग़लत साबित भैदियो जतिखेर यसले एउटै खालमा बसेर एउटै थालमा खाएर एउटै नालमा थुकेर हिडेका साथिहरु, अहिले तेल अभिभको भीड़मा एकले अर्को लाइ देखे पनि नदेखे जस्तो गरेर मुन्टो बटारेर हिडेको देखियो । हेरी हाले पनि खाउला जस्तो गर्ने तीरे छडके नज़रले हेरेको देख्दा दामीकाले को मन चसक्क दुखेको छ ।
एक अर्का को उद्देश्य प्राप्ति र एकताको निमित्त सहकार्य सहयोग र हातेमालो गर्नु त कता हो कता, प्रवासी प्रवासीमा आफुबीच भैसकेको सम्बन्ध समेत भत्किदै गएको अनुमान सबैले गर्न थालेका छन । साथीभाईको नाता नै टूटने र नेपाली सामाजिक एकता खल्बलिने गरि किन कोरियो बिभाजनको रेखा?
शायद हामी भित्र एउटा चेतना बिरोधि अहंकारी जोगी विद्यमान छ, जसलाई सामाजिकता पटक्कै मन पर्दैन सामाजिक संरचनाका बिभिन्न्न अंगहरु समूह र संगठन को उपस्थिति र अस्तित्व बीचको समन्वय एकता र सहकार्य मन पर्दैन । त्यों जोगी त्यही एकलकाटे जोगी हो, जसले सामूहिक मर्म बुझ्न चाहदैन र आफु आफुमा फाटो बढाउने खरानीका धर्काहरु कोरी हिड्छ ।
कलाकारको समूहले साहित्यको समूहलाई बिरोधी ठान्नु अनि कृषिको समितिले केयेरगिभरको समितिलाई वैरी देख्नु, हामी बीचको फाटो नभए के त? यो बेमेल रंग र कुचीले क्यानभाससंग दुश्मनी गर्नु जस्तै हो । हामी बीच यस्तै अमिल्दो विषयमा मतभेद भएको छ । रंग एकातिर कुची एकातिर क्यानभास अर्कोतिर । फेरी हामी सुंदर चित्रकारिताको कल्पना भने गर्न छाड़दैनौ।
बिदेशको ठाउं छोटो समयको बसाई अबधि को पूर्व को पश्चिम हामी सबै नेपाली भन्ने सोचौं एक अर्कालाई परेको बेला सहयोग गरौं र कथं कदाचित यो सोचलाई खल्बल्याउदै आफु आफैमा बिभाजनको धर्को कोर्न उद्यत अहंकारी जोगीलाइ जाग्न नदिऊ, चेतना भया !
दामी काले
तिम्रो अवसानमा...
प्रकरण १
जनवरी १५ इजरायल तेल अभिभ
खेरमन पहाड़ माथि हिउ खस्न थाली सकेको थियो । सेताम्य हिउका थुप्राहरु हेर्दा यस्तो लाग्थ्यो भूमध्य सागरको तटीय जलबायुले यसपाली झरीको निम्तो अली छिटो दियो क्यार! (इजरायलमा हिउदमा बर्षा हुन्छ) झरी पर्ने क्रम बढ़दै गए पछि उत्तरी भेग तथा जेरुसलमतिर त तापक्रम शून्य बाट ताल सम्म झर्ने गर्छ। यहाँ तेल अभिभमा पनि हल्का बर्षा भएपछि धेरै जाड़ो बढ्छ, आज पनि बिहान देखि टाउको दुखने चिसो सिरेटो चलेको थियो।
छिन छिनमा बदली रहने मौषमसंग जीवनलाई तुलना गर्दै आएको उसले धेरै बर्ष भैसकेको थियो । आज पनि झरीको यो चिसो रात उसको मन सायद यस्तै परिवर्तित समय र जिन्दगीका जोड़ घटाऊ हरुको तुलना मै अल्झी रह्यो ।
धेरै दिन देखि मैले उसको व्यबहारमा अनौठो संगले परिवर्तन आएको देखेको छु। स्वभाबिकता बाट उ पर पर हुँदै गएको थियो ।उसको हिडाई बोलाई र प्राय हरेक कुराहरु बिचित्रको भएको थियो ।
एक झोक्का चिसो सिरेटो जिस्काएझै गरि उसको तन्मयता लाई भंग गर्दै भाग्छ । अहो! झ्याल खुल्लै रहेछ, उठेर झ्याल बंद गर्न नपाउदै अचानक ओइरिएको असिनाका तिन चार ढिक्काहरु कोठा भित्र सम्म पस्छन् ।
समयको कुन बिन्दुमा उसको सपनाले अर्कै रूप लियो, वा जिंदगी अन्तै तिर मोडियो, त्यों पनि उसले बिर्सिसक्यो । तर प्रेम बाट मोडिएर हिडेको नया बाटो वा समझौता को स्वीकारोक्ति नै उसको जीवनको सब भन्दा ठुलो भूल थियो भनेर उसको आत्माले निर्क्यौल निकालेको छ।
उसलाई थाहा छ त्यो निर्क्यौलको यतिखेर कुनै अर्थ छैन, तर किन उ त्यो अतीतमा अल्झिरहेको छ त? जीवनको उत्तरार्धपछि यता यो प्रश्न उसले अाफैसंग धेरै पटक साेधिसकेकाे छ उ किन त्यति निष्ठुर भयो त?त्यसाे त उसकाे निष्ठुरताका कारण जात धर्म समाज वा अरू केहि हुन सक्थे, तर तिनको अमूर्त स्वरूपभन्दा पनि मेराे माया कति क्षीण रहेछ, उ विश्लेषण र ात्मग्लानि एकैसाथ गर्छ।
माया खुसि हुदा धेरै राम्री देखिन्थी, रिसाउदा पनि राम्री नै देखिन्थी,उनीहरू छुट्टिने बेला त झन माया उसलाइ हेरिरहु झैं लागेको थियाे । बिछाेडिएपछिका धेरै दिनसम्म उसले तस्वीरबाट अाखा हटाएन रे। म अनुमान गर्छु अहिले उ ती क्षणहरू सम्झिरहेको हुनसक्थ्याे, किनकि उसको मुहारमा पाेखिएका मुस्कान र अनाैठा भावहरूको विषयमा मैले उसंग धेरैपटक प्रश्न गरेको थिएँ, र अहिले त नसाेधिकनै ती बिम्बहरू पढ्न म अभ्यस्त भैसकेको थिएँ।
असिनाका ढिक्काहरू विस्तारै पग्लिदै जान्छन, र उ साेच्छ मन शायद य्स्तै हुन्छ, हिउँझैं जम्नु, पग्लनु, पानीजस्तै बग्नु वा वाफ भएर उड्नु अनि अस्तित्वहीन हराउनु............
अब स्पष्टै भनुँ, म यतिखेर त्यही जेरूसलायम सेल जहाव को जाेहारिस बुढाेको प्रसंगमा छु र अब याे प्रसंग शायदै दाेहाेरिने छ । म त्यही बुढाेको सुसारे उसका परिवर्तित दिनचर्याहरू कष्टपुर्वक झेलिरहेको थिएँ। त्यही साँझ उसको स्वास्थ्य अचानक बिग्रेपछि उसको मानसिक अवस्था कहिल्यै स्थिर भएन, सीधा अर्थमा मलाइ सधैं प्रेम, धर्म वा इतिहासका कथाहरू सुनाउने मेराे मालिक पागल भयाे,उसको मनाेवेग असन्तुलित भयाे। तपाई को ध्यान खिचने र प्रसंग मा प्रवेश गराउने मेरो भित्री लोभ बाहेक यहाँ नेर मायाकाे प्रसंगकाे कुनै औचित्य थिएन न ता उसको कारन ले नै मेरो बुढो साथीमा मानसिक विचलन देखिएको नै थियो। इजरायल मा धेरै बुढा बूढी अल साइमर ले ग्रस्त छन। बुध्यौली मा प्रवेश गर्दा धेरै कुराहरु बिर्सदै जानु स्वाभिविक हो । इजरायली हरु यो अवस्था लाइ अल साइमर का बिरामी भन्न मन पराउछन तर यो अवस्था को वास्तविकता एग्रेस्सिव अल साइमरका बुढा बूढीको स्याहार गर्ने केयर गिभर लाइ मात्र थाहा हुन्छ उनिहरु लाई के थाहा?
(छोरा छोरी हरु प्राय बा आमा लाई हेरेर बसने चलन यहाँ छैन)
त्यस पछि का प्राय हरेक रात उ कराई रहन थाल्यो त्रान्कुलैज़रका मात्र हरु बढ़ाइए, तर उसको बिचालन शांत भएँन। हरेक पटक उसको डाक्टर संग भेटदा उसले निंद्रा को औषधि बदल्थ्यो वा मात्रा बढ़ाऊथ्यो,। एक पटक ता क्लोनेक्स नामक औषधि दिन थाले पछि त खान पिन छाडेर उ चौबिसै घंटा लट्ठ भै रह्यो । तर निंद्रामै बर्बराऊने क्रम भने रोकीएन ।उ आंख बंद गरेको अवस्थामा पनि पियानो बजाएको जस्तो हातका औलाहरु चलाई रहेको हुन्थ्यो, कहिलेकाही गीत पनि गाउथ्यो ।
मानिसको चेतना लाइ के ले अल्झाईराखेको हुन्छ? उसको मस्तिष्क का सबै स्नायु एकै पटक चुडीऐ जस्तै गरि उसले आफन्त, छोरा-छोरी, म सबै लाई बिर्सिएको थियो यहाँ यसलाई क्रिटिकल अल साइमर भनिन्छ ।
यस्तो अवस्था को बिरामी लाई हेर बिचार गर्नु डरलाग्दो पनि हुन्छ , ये बेला त हो नि मलाई इजरायल को यो काम देखि नै अत्यन्त वितृष्णा पलाएको!एक बर्ष पुग्दै थियो सबैले नाछाड़ने नै सल्लाह दिन्थे ।
उ त त्यही नै थियो,केवल उसको बीमार ले उसको हालत बिगरेको मात्र हो भनेर मैले त्यही कम संग समझौता गरि रहे।
उसको चिड चिडाहत लाई साम्य पार्न म कहिले आफु लाई डाक्टर,उसको नाती अथवा छिमेक को रूप मा आफु लाई उभ्याउथें र त्यही अनुरूप फकाऊथें त्यस्तो बेला उ अनायास मलाई नै सोध्थ्यो -
मेरो केटो क्रिश चाहिं खोई त ?
त्यस पछि त धेरै पटक उसको स्वास्थ्य नाराम्रारी बिग्रियो । कतिपटक अचानक शक्ति गुमे जस्तो गरेर वेहोस हुने, ढलने र कहिले मृत्युको मुखमा पुगेको शिकार जस्तो डर लग्ने गरि चिच्याउने गर्न थाल्यो, त्यास पछि त्यों घर मा कहिले राम्रो गरि पियानो बज़ेन बरु रात भर घरै थर्कने गरेर विभिन्न खाले नाम हरु पुकारेका आवाज़ हरु छिमेकी ले समेत सुन्थे ।
उसले खाना खानु पनि छाडेको थियो ।
तरल पदार्थ दिन शुरू गर्नु भन्दा पहिले धेरै पटक म उसलाई सम्झाउने र फकाउने गर्थें- खाना नखाए तागत आउदैन तागत नभै कसरी बचिंछ? पहिले जस्तै उठ्नु पर्छ बगैचा घुम्न जानू पर्छ अनि यो सुंदर संसार हेर्नु पर्छ।
बगैचामा आउने रोज़ी,सुसाना,लिलाख हरु संग गफ गर्नु पर्छ,तिमी त अझै तन्नेरी नै छौ नि साथी !
उ मेरो कुरा को बिश्वास गर्दैनथ्यो,दिमाग खुस्किए पनि उसलाई स्पष्ट संग के थाहा हुन्थ्यो भने- यो केटो मेरो बृद्ध संवेदना खिचेर मलाई खुवाउन कर गर्दैछ । उसलाई म उस्माथि मजाक गर्दैछु भन्ने
पनि लाग्थ्यो। उ रिसाउथ्यो, झर्कंथ्यो, तैले मसँग ठट्टा गरेको,तै खा?उ कहिले काही त झम्टुला जस्तो गर्थ्यो ।
त्यस पछि पनि कति पटक मैले उसलाई व्हील चेयर म राखेर घुमाउन भने छाडिन, कहिले उ घर फर्कन मान्दैनथ्यो वा यो मेरो घर होइन /यो बाटो होइन भनेर हैरान बनाऊथ्यो । म पनि उसले जता जता भन्छ उतै डुलाई रहन्थे, थाके पछि उ भंथ्यो -सोफा उलम संसार को अन्तिम बिन्दु कहा हो, तिमीलाई था छ? हामी त्यही जानू पर्छ म त्यहाँ पुगे पछि अकास तीर चढछु । तिमी अगला लिएर घर फर्क ।
त्यस पछि भने मलाई हासो उठथ्यो उसलाई लाग्दो रहेछ यही कतै बाट स्वर्ग माथि उक्लन सकिन्छ । यूटा कुरा प्रष्ट थियो उसलाई बाचने इच्छा पटक्कै थिएन,मैले उसको नैराश्यता को बारेमा पनि डाक्टर संग सोधेको थिए, उनी भन्थे औषधिले मानिसको प्रतिरोधलाई उत्तेजित वा सक्रीय बनाउने कोशिश गर्न सक्छ तर जिजिबिषा लाई जगाउन सक्दैन,जिजिबिषा मर्नु अत्यन्त घातक हुन्छ ।
प्रकरण २
मे २९ २००८ बिहीबार
गर्मी को मौषम शुरू भै सके को भए पनि अस्पताल म रात बिताउनु चिसो महशुस हुन्थ्यो। वेलिन्सोन अस्पताल को साशा टावर म हरेक रात कुर्न थालेको लगभग २ हप्ता नाघी सकेको रहेछ,उसलाई कृत्रिम स्वाश प्रश्वाश अझ दिई नै राखिएको थियो ।म हरेक रात त्यहा रहन्थे,र बिहान घर फ़र्कन्थे । संबिधान सभा को चर्चा गणतंत्र को घोषणा जस्ता ताता राजनीतिक गतिबिधि ले नेपाल को राजनीतिवृत्त रंगिएको थियो र सो को कुतुहलता मेटन म भुई तल्लाको कंप्यूटर कक्ष मा कही क्षण हराउथे,सधै साँझ आठ बजे देखि दश एघार बजे सम्म यो क्रम चलिरहन्थ्यो।
अरु पनि थुप्रै बिरामी हरु थिए तिन का केयेर गिभर हरु पनि कोही राती त कोही दिउसो ड्यूटी बस्थे छेउ मा एउटी फिलीपीनी थिई -जूलियट ,उसको र मेरो बिरामी एकै पटक भर्ना भएका थिए कुरा गर्ने साथी भएका थियौं र उता अलि पर छेउ मा भने अर्की रसियन युवती थिई,अंग्रेजी र हिब्रू दुबै नज़ान्ने, तर कुरा गर्न भने एकदम उत्सुक रहंथी बेलुकी पख सम्म त उसका आफन्त हरु हुन्थे तर साँझ भने पुन मेरो बुढो साथी र म एक्लै रहन्थ्यौं ।
चुपचाप, सुनशान केवल अक्सिजन ट्यूबको र उसको शरीर मा जोडिएको सेंसर मशीनको एक्नासे आवाज़ मात्र रातभर गूंजी रहन्थ्यो, कहिलेकाहि हातको इशारा ले उ केही व्यक्त गर्न खोज्थ्यो उसको धड़कन अस्थिर थियो, त्यो सांझ पनि उ सधै जस्तै पल्टी रहेको थियो । उसका सबै आयामहरु बंद भएका थिए।
धूमिल हुदै गएको आवाज़ र इशारा ले चिकित्सक संग उ एकैपटक भंथ्यो मलाई तिमीहरु कति दुःख दिई रहन्छौ?
बचाउने हरेक कोशिश ले मेरो अन्तिम पल हरु अझ कष्ट कर अझ कष्टकर बनाएको छ । मलाई सजिलो गारी जान देओ उसका आँखा बात आंसूहरु बगिरहेका हुन्थे ।
दश बजे सम्म म इंटरनेट मै थिएँ, त्यास पछि भने म माथि गए उसलाई हेर्न २ हप्ता देखि उ धेरै नै गंभीर भैसकेको थियो । मनिटर ले उसको स्थिति बिग्रदै गएको संकेत गरि रहेको हुन्थ्यो। बेला बेलामा उसको नाडी निकै तल झरेपछि अलार्म बज्थ्यो नर्सहरु आउथे।
सफा गर्ने खानेकुरा वा औषधि दिने सबै काम हरु नर्सहरु ले गर्थे, हाम्रो काम चाही उसलाई अप्ठेरो भएको मह्सुश हुदा डाक्टर वा नर्स लाई ख़बर गर्ने र कुरेर बस्ने थियो । इजरायलमा घरै पीछे फरक फरक काम को अनुभव गर्दै आएकोमा यो अनुभव पनि भोगियो ।
क्रमश मधुरो मधुरो हुदै गएको उसको आवाज़ पूर्णत बंद भयो न त इशारा गर्ने चेतना नै उसमा रह्यो । म कहिले काहि बिस्तारै उसको गालामा स्पर्श गर्थे । एकै पल को निमित्त उ आँखा खोलेर फेरी अवचेतन संसार मा निदाउथ्यो र अब त त्यसो गर्न पनि उसले छाडेको थियो ।
मेरो एक बर्ष पुग्न अब धेरै बाकी थिएन, र एक बर्ष पुगेपछि थप तलब सुबिधा पाइने चलन छ। कम्तिमा त्यति चाहि बाचोस भनेर म सधै जस्तो प्रार्थना गर्थे,मान्छे कति स्वार्थी हुन्छ, मेरो स्वर्थिपना लाइ म यतिखेर आफै स्वीकार गरिरहेछु ।
त्यो दिन मैले बेलून किनेर उसको बेडको छेउमा झुंडयाए, यो देखेर फिलीपीनी मरी मरी हास्दै भन्दै थिई धंदा नमान अझै एक महिना त बाच्छ होला
पालैपालो परिवारका सदस्य हरु आउथे । उसको यो अवस्था भएकोमा दुखेको महशुश गर्थे ।अणि सांझ फ़र्कन्थे त्यस पछिका हरेक पल हरु तटस्थ भए ,जतिखेर हेर्दा पनि उस्तै -आवाज़ चाल महशुश शून्य .......।
मात्र उ बाचि रहेको छ भनेर चाही मनिटरमा देखिन्थ्यो ।
उ उस्तै निदाई रहेको थियो लगातार अलार्म बजे पछि डाक्टर अनि नर्स हरु भित्र पसे हामी बाहिर निकियौं,एकै छीन पछि अलार्म को आवाज़ बंद गरियो,र उसको मुहार बिस्तारै छोपीयो ।
त्यो मध्य रात उ सधै सधै को लागी निदाई सकेको थियो ।
बाहिर बिभिन्न प्रकार का झिलिमीली बत्ती र प्रकाश हरुले उसै गरि उज्यालो छरी नै रहेका थिए तर मैले त्यो पल अत्यन्त चक्मन्न गाढा अँध्यारो महशुश गरें ।
प्रकरण ३
मई ३० शुक्रबार
पालैपालो उसका संतान हरुले उसको पार्थिव शरीर अगाडी उसको आत्मा को चीर शान्ति को कामना गरे यहूदी धर्म अनुसार एकै छीन अन्तिम संस्कार को प्रार्थना गारी सके पछि, सभा सकियो ।
दिन धल्कदै गए पछि आकाश माँ लतपतिएका हल्का बादल हरु लाई चिरेर सूर्यको तातोपना र चमक अझै बिस्तारित नै देखिन्थ्यो ।
यहूदी हरु को जस्तै टाउको मा कचौरा जस्तो किपा नामक टोपी लगाएर म पनि त्यों अन्तिम यात्रामा सहभागी भएको थिए। मेरो बुढो साथी लाइ म यतिखेर व्हील चेयेर मा धकेलि रहेको थिइन ।किनकी बाच्दा कहिल्यै हात नदिने हरुपनि झुम्मिएर उसको यात्रा लाइ साथ दिई रहेका थिए, उसको निष्प्राण देह लाइ बडो जतनले डोरयाई रहेका थिए, म रित्तै थिएँ ।
अहो अब न त उसलाई डोर्याऊन पर्छ न त अगाला धकेल्न न त रातभर बर्बराएर उसले मेरो निंद्रा नै बिथोल्न आउछ, मेरा सबै समस्या हरु उसको अवसान संगै शुन्य भएका थिए ।
तर फेरी म किन अनौठो संग दुखी वा खिन्न भएजस्तो महशुश गरिरहेको थिएँ? के अल्झिएको थियो ? कही हराए जस्तो वा केही निभेजस्तो एक प्रकार को अनुभव ले म एकोहोरिएको थिए ।
मैले देखें त्यों परिसरमा थुप्रै चिहान हरुका लाम थिए कलात्मक ढुंगा मार्बल वा संगमरमर ले समेत सजाइएका सुंदर चिहानहरुका लहर पार गर्दै हामी उसको गंतव्य को अन्तिम बिन्दु तिर लम्कियौं मैले सम्झिएँ - बेत केनेसेट माँ पानी उसको विशेष आशन थियो सबै भन्दा अगाडी मंच जस्तो उच्च ठाउमा अशक्त भएर हिडनै नसक्ने अवस्थामा पनि उसलाई बिस्तारै त्यहिं नै राखिंथ्यो, म बिस्तारै मद्दत गर्थे ।
र आज उसलाई चिहान तिर लगिदै थियो । कहिलै नफ़र्कने गरि... हामी त्यहाँ पुग्यौं जहाँ बाट अब मेरो बुढो साथी कहिलै फर्कने छैन ।उ सधै सधै का लागी अस्ताई सकेको थियो ।न त उसले रोमंचक मूडमा मयाका सम्झना हरु अब सुनाउनेछ न त उसले यहूदी धर्म अनि जेरुसलम का बयान नै सुनाउनेछ।
छेउमा उभीने हरु भन्दै थिए तिमी गयोऊ अब हामीलाई कसले आशीर्वाद दिन्छ ?
मैले उसलाई स्याहार गतेको ठीक एक बर्ष भैसकेको थियो ।जहाँ मैले उसको घृणा रिस हासो आंसू दुःख अनि मानसिक बिचलन का अनेकौ रूप हरु नजिक बाट देखें, पाछिलो समय मा उसको मानसिक संतुलन हराए पछि मलाई अत्यन्त कठिन भएको थियो। त्यही बेला त हो नि मलाई इजरायल को यो काम देखि नै अत्यन्त वितृष्णा पलाएको । उ धेरै झर्काने र रिसहा स्वाभाव को भएको थियो ।
१ बर्ष पुरयाऊछू र छाडी दिन्छु भन्दै झेली रहें झेली रहें तर एक बर्ष पुग्न २ हप्ता अगावाई उसले नै संसार छाडेर गयो (शायद त्याही थाहा पाएर पो हो की! एक पटक त म आफै संग झास्किएँ)
यस्ता कैयौं घटना हरु समय ले लिएर आउछ, हामी संग जोड्छ अनि अनि फेरी कथा जस्तै त्यों सकिन्छ र नयाँ प्रकरण हरु शुरू hudai जान्छ तिन को के गणना ? मैले त्यो तथ्य लाइ पनि बुझेकै थिएँ र प्रकृति को नियम लाई पनि, तर धरती भित्र पुरिदा को अन्तिम घड़ीमा भने मैले आफुलाई सम्हाल्न अत्यन्त गार्हो भएको महशुश गरें। थाहै नपाई आखा हरु रसीला भए र केहिबेर सम्म अरुको नज़र बाट छोप्दै पर पर क्षितिज तिर हेरे जस्तो असफल बहाना गरि रहे । यतिखेर सम्म सूर्य ढल्कने क्रममा थियो, छेउमा बादल को पातलो धरसा रंगीएर रातो रातो भएको थियो ।
संगै रोई रहेकी उसकी छोरीले यो सबै देखि रहेकी थिई र मलाई इशारा गरि क्रिश! आऊ तिमी पनि बा को आत्मा को चिर शान्ति को लागी यो एवेन चढाऊ।
आत्मा फेरी फेरी सांसारिक मायामोह मा नफर्कियोस भनेर चिहान माथी पत्थर को नमूना चढ़ाउने चलन रहेछ । मैले पनि चुप चाप एउटा सानो टुक्रा ढुनगों उसको समाधि माथि राखिदियें ।उसकी छोरी धेरै बेर सम्म आबा लाइ छोपिएको माटो सुम्सुम्याउदै रोई रहेकीथिई ।
फर्कने बेला हामी मौन थियौं सबैका आंखा रसीला थिए मौनता लाई मैले नै भंग गरे,र भने सूली! तिमीले आबाका लागि बोलेका अन्तिम शब्दहरु के मेरो लागि अंग्रेजी माँ लेखी दिन सक्छौ? म त्यस लाइ मेरो भाषामा उल्था गर्नेछु ।
उसले स्वीकृति को इशारा गरी।
घरमा पुगे पछि उसले अंग्रेजीमा फेरी एक पटक पढेर सुनाई पढ़दा पढ़दै उ भावुक भएको मैले स्पष्ट देखे
आबा
तिम्रो हत्केला र निधार मा चुम्बन गर्न र स्नेह को अंगालो मा बाधिन तिम्री छोरी फेरी आई पुगेकी छ ।
तिम्रो श्रद्दाका लागि पोखिएका यी आंसू हरु र अन्तिम बिदाई को पीडा ले भारी भएका मन हरु सम्बत्सर को यो महान आकार लिएर तिम्रो स्वर्ग को पक्ष मा उभिऐ जस्तै लाग्छन।
तर तिमी जे थियौ,त्याही हुनु को निमित्त स्वर्ग भन्दा धेरै माथी स्वत बिराजित हुने छौ । तिमी प्रति को अगाध प्रेम ले म यसो भनी रहेकी छैन ।...... आबा, तिम्रो महानताको सत्य संग्लो पानी जतिकै स्पष्ट छ। हेर त, यो शोक सभामा झुकेका प्रत्यक माथहरु यतिखेर सम्म पनि तिम्रो हात को स्पर्श महशुश गरी रहेका छन । जसरी गल्ली चोक बगैचा र बेत केनेसेट आउदा जादा उनी हरु को शिर मा हात राखेर तिमी आशीर्वाद दिने गर्थ्यौ ।
तिम्रो सूक्ति ऋचा मन्त्र अनि आशीर्वाद का शव्द हरु पुष्प ले ढकीएको नश्वर देह बाहिर यो प्रांगन भरी अझै पनि गुन्ज़िरहेको सुन्छु र हावाका यी मंद बहावहरुमा पनि तिम्रो माया को मिठो आभास महशुश भई रहेको छ
र यो आभास यति जिवंत छ जहाँ मृत्यु का सबै माप परिधि र परिभाषा हरु रद्द भएका छन
त्यसैले त म भनिरहेकी छू ।
आबा
तिमी बाची रहेका छौ बाची रहने छौ
हामी संगै हामी भित्रै
सधै सधै का लागि !
छोरी सुलामित
समाप्त ।
भत्किएका पत्थरहरु
भत्किएका पत्थरहरु
कृष्ण थापा इजरायल
आशा छ तिमीले मेरो सानो बुद्ध र मेरो मायालाई अझ विसर्िएका छैनौ । इतिहास धर्म दर्शन र सामाजिक रचनाका विषयमा तिम्रो रुचिसंग त म त्यहीबेला देखि नै परिचित थिएँ तर नेपाल चौतारीको त्यो स्तम्भकार तिमी नै होलाऊ भन्ने मलाई आजसम्म अवगत थिएन । पत्रिकाको तस्वीर र तिम्रो वास्तविक अनुहार धेरैदिन सम्म नियालीरहेँ ।…… म अहिले पनि आस्दोदमै छु यहाँ संगै काम गर्दा तिमीले भनेको भिक्षु उपासकका कथाहरु आजसम्म सम्झिरहन्छु । शायद वुद्धमार्गी भएर पनि हुनसक्छ तथागतका धेरै आख्यानहरु मेरो स्मृतिमा सधै ताजा रहेको छ जुन तिमीबाट सुन्न पन पराउँथे ।
<>
।र आज फेरि एउटा पाठककै हैसियतले सही तिमीले मेरो बुद्धधर्मको विषयमा केही लेखेको म पढ्न चाहान्छु । यहुदी इश्लाम वा कि्रशिचयनलाई छोएर लेख लेखि रहँदा तिमीले बुद्धलाई किन सम्झिएनौ यसलाई इष्र्या भन्छांै भने पनि मान्छु तर एउटा अङ्क बुद्धको लागि लेख है…॥
साथी निमा
पाठक प्रतिकि्रया भन्न पनि मिल्दैन इजरायल आएपछि शुरुको दिनमा उ र म आस्दोदमा संगै काम गथ्र्यौ । नयाँ वर्षको शुभकामना सहित उनले एउटा मेल सन्देश पठाएका रहेछन् ।
म के लेखुँ कुनै खास विषयमा केहि लेखुँ भनेर मैले कल्यिै केहि लेखेको छैन । शायद कुनै प्रसंगमा कतै धर्मका कुरा पनि आए होलान् तर तिम्रो आस्थाको उपेक्षा गरें भन्ने नठान । तिम्रो यो अनुरोध संगै मेरो सम्झनामा परशु प्रधानको माइ लिटिल वुद्धुको कथा स्मरण हुन्छ । जापानतिर पलायन भएका शेर्पा युवकको विवशता उनले समेटेका छन् यसमा । तिमीले पनि वौद्धका गल्लीहरुमा उनी व्यापारीको हैसियतले मानेपेमे गर्दै प्रेयर ह्वीलु घुमाउदा र आज इजरायलको सडकहरुमा ह्वील चेयर घुमाउदाको अन्तरमा तितो वास्तविकतासँग साक्षात्कार गरेका छौ । तिम्रो मेरो र हामी सबैको नियति इजरायलमा लगभग उस्तै छ । हामीसँग महत्वाकाँक्षा जोडिएका समयका घातहरु छन् । वौद्धिक शुन्यता भरिएका कर्महरु छन् अनि त्यहि कर्म गर्न हामी अभ्यस्त भएका छौं ।
तिम्रो सानो वुद्धलाई तिमीमा अनुवाद गरेर यस्तै केहि लेखुँ जस्तो लागेको थियो तर यस विषयले धर्मसंग कुनै सम्वन्धै राख्दैन जुन तिम्रो अनुरोध प्रति अन्याय हो । फेरि तिमी लेखको शीर्षक मानेपेम्मे हुँ राख भन्छौ । मित्र मानेपेमेको शाब्दिक आकारलाई श्पर्श सम्म गर्न सकें । यसको गहिराईमा चुर्लुम्म डुबेर लेखको शीर्षक नै मानेपेमे राख्ने साहस गर्न नसकेकोमा मलाई माफ गर्नेछौ ।
यसैपनि सन्दर्भ र अध्ययनको अभाव छ इजरायलमा । यदि तिमीले त्यो सानो वुद्ध प्रतिमाको सट्टामा धम्मपद वा नेपालीमा उल्था गरिएको कुनै वुद्ध ग्रन्थ उपहार दिएको भए सम्भव पनि हुन्थ्यो होला । तिम्रो अनुरोधको विरोधाभाष जस्तैलाग्ने गरि यसको शीर्षक "भत्किएका पत्थरहरु" लेखिरहेछु पत्थरहरु भित्रबाट तिमी वुद्धको आत्मा खोजि हेर ।
वर्षौ पहिले केन्द्रीय एशिया मध्यपूर्व यूरोप अनि भारत र चीनसंगको प्रमुख व्यापारिक मार्गको रुपमा विकसित भएको सिल्करोड अफगानिस्तानको वामियान उपत्यका हुँदै जान्छ । जस्को छेउमा उभिएका पहाडहरुबाट विशाल चट्टानी श्रृंखला शुरु भएको छ । आदिवासीको स्वर्ग जस्तै प्रतित् हुने ती चट्टाना पहाडमा अनौठा र अनकन्टार सुरुङहरुमात्र थिएनन् शताब्दीऔं पुराना कलाकृति र मूर्तिहरु यी चट्टानहरुमा कुदिँएका थिए । र मानव इतिहासकै सवैभन्दा विशाल बुद्धमूर्तिहरु कोषैपरबाट ती पहाडमा चम्किरहेका देखिन्थे । आजसम्म कुनै कालीगढले यस्तो विशाल भीमकाय मूर्ति किहं बनाएकै छैन । पत्थरको अग्लो पहाड नै मूर्तिमा ढालिएको यो विश्वकै सबैभन्दा ठूलो वुद्धमूर्ति थियो ।
सुन्दर वामियान उपत्यकाको सुरक्षार्थ यसको नजिकै एउटा पहरेदारी वस्ति वसाइएको थियो । ३००० मनिसहरुले यो उपत्यकालाई शत्रुका हातबाट बचाउन एउटा शहर नै निर्माण गरेको थिए । वाह्रौ र तेह्रौ शताब्दीतिरको त्यो शहरुलाईृ लालशहर भनिन्थ्यो जुन वामियान उपत्यका प्रवेश पूर्व ८०० फिट नजिकै थियो । १२२१ मा यहाँ जेंगिज खानका नातिले आक्रमण गरेको थिए । त्यो युद्धमा उनी मारिएपछि आक्रोशित भएका जेंगिज खानले वदलामा सारा वस्ति खण्डहरुमा परिणत गराइ दिएका थिए । यो आक्रमणपछि लाल शहरले कल्यिै जीवन्तता पाएन पौराणिक इट्टाका भित्ताहरु चाहि यथावत रहिरहे किनकी यो मरुभूमि शहरमा तिनको अस्तित्व सखाप बनाउन सक्ने भीषण वर्षा शायद कहिल्यै आएन होला ।
उता वामियान उपत्यकाको वुद्ध वस्तिबाट वुद्ध धर्मावलम्वीहरु सधै सधैंका लािग विस्थापित भएर गए । अफगानिस्तान भन्ने वित्तिकै आतँककारी ओसामा विन लादेनलाई खोज्दै अमेरिकाले ध्वस्त वनाएको मुस्लिम राष्ट्रको चित्रण हुन्छ-हाम्रो मनमा । तर हामीले सुनेको यही आतंकको थलो कुनैवेला हजारौ वुद्धगार्मीहरु भिक्ष्ा र तपस्वीहरुको तपोभूमि थियो । धर्मचक्रहरु घुमिरहेका त्यहाँका गुम्वाहरुमा खीटका धुन सँगै "ओम मणि पद्मे हुँ" का मन्त्रहरु गुञ्जिरहेका सुनिन्थे । मानव सभ्यताको विकास हुदै जाँदा शुरुको समयमा तेस्रो वा चौथो शताब्दी देखि नै यहाँ वुद्ध धर्म फक्रिएको थियो । "ॐ माने मेम्मे हुँ" को संकेत वुद्ध ध्वजाहरु गुम्वाका भित्ताहरु र घुमाउने चक्रहरु जहितिहं कोरिएको हुन्छ किन सम्मानित वुद्ध मन्त्र ॐ मणि पद्मे हुँ -ओम मानेपेमे चल्तीमा को प्रत्यक्ष कमल पुष्पको यज्ञमाथि मणिको अर्पण भन्ने जनाउँछ । यस मन्त्रोच्चारणले आत्मालाई मुक्तिको बाटोतर्फ डो-याउछ । यो सुक्तिलाई लाखौ वुद्धगार्मीहरुले दैनिक धार्मिक अभ्यासको रुपमा हजारौं पटक उच्चारण गरेर वा जप गरेर आफूलाई नितान्त अनाशक्त शान्त र पवित्र बनाइरहेका हुन्छन् । मणिको अर्पणले वहुमूल्य जुहारतको दान भन्ने प्रत्यक्ष अर्थमात्र राख्दैन कि यसले लोभ लालच आशक्ति र व्यग्रतालाई पन्छाएर मनलाई दुःखबाट छुटाउछ । वुद्धधर्ममा यसको महत्व र अर्थ यति व्यापक छ कि यसले सुख शान्ति समृद्धी खुसी र ज्ञान र महामुक्तिको सम्पूर्ण कामना एकैपटकमा गरेको हुन्छ ।
चीनको हिमाली भूभाग सम्म लम्बिएको ुहिनुदक्रशु पहाडि श्रृंखलाको अन्तिम लहर र लालशहरलाई काखमा राखेर तरेली जस्तै परेको ुकोही बाबाु पहाडी श्रृंखला । यी दुई पहाडी श्रंृखलाहरुको बीचमा शान्तिको सुन्दर वामियान उपत्यका अवस्थित थियो जुन अफगानिस्तानको काबुलदेखि करीब २३० किलोमिटर पर रहेको छ । विशेषतः तेस्रो शताब्दी देखी नवौ। शताब्दीसम्म यहाँ बुद्ध धर्मावलम्वीहरुको घना वस्ती रहेको थियो पछि विस्तारै इश्लाम धर्मको प्रभाव वढ्दै गएको कुरा इतिहासबाट बुझ्न सकिन्छ ।
चिनीया तीर्थयात्री हुआङ साङले वामियान उपत्यका सन् ६३० मा भ्रमण गरेको थिए । उनले आफ्नो पुस्तकमा उल्लेख गरेका छन्- "हजारौं भिक्षुहरु र दशवटा गुम्वाहरु भएको वामियान वुद्धिष्टहरुको केन्द्र हो । ती आश्चर्यलाग्दा भीमकाय वुद्ध प्रतिमा जुहारतले सजिएको रंगिन र सुन्दर थिए । यति बिशाल चित्राकर्षक मूर्ति भविश्यमा शायदै वन्नेछ ।" उनले अझ अर्को तेस्रो वुद्ध मूतिको विषयमा पनि उल्लेख गरेका छन् तर त्यो धेरै पहिले नष्ट गरिएको मनुमान गर्न सक्छौ ।
साच्चै नै आजसम्म त्यो अति नै भिमकाय वुद्धको प्रतिमा कतै बनेकै थिएन जसलाई दुष्ट तालिवानीहरुले केवल पत्थरमात्र देखे र विश्वकै अमूल्य सम्पदा सधैंको लागि भत्काएर धार्मिक कट्टरताको परिचय दिए ।
कुनै समयमा ती बुद्ध प्रतिमाहरु कोषौ परबाट सम्म निश्चय नै सुन्दर अलौकिक देखिन्थे होलान् । तामाका मुहार र हातहरुयुक्त ती दुई प्रतिमाले संसारमा वुद्धज्योति छरिरहेको जस्तो लाग्थ्यो । बाह्रौ शताब्दीसम्म वामियान भारतीय उपराज्य गान्धाराको अधिनमा थियो । वुद्धमार्गी वा हिन्दुहरुको धार्मिक क्षेत्र तथा धर्म दर्शन र ग्रीक-भारतीय कलाको केन्द्रस्थलको रुपमा स्थापित भएको थियो ।
गुम्वाका भिक्ष्ाहरु वामियानका पत्थरी पहाडका गुफाहरुमा कुटी बनाएर ध्यान गर्थे । ती मध्य धेरैले गुफाहरुमा र नीर्जीब पत्थरहरुमा बुद्धधर्मका अनेकौं आकॄति कुंदेर जीवन थपेका थिए । वामियान उपत्यकाका ती पौराणिक अवशेषहरु र दुइ विशाल बुद्ध आकृतिलाई युनेस्कोले विश्व सम्पदासूचिमा सुचिकृत गरेको थियो । एउटा वुद्ध प्रतिमा ५०७ र अर्को सन् ५५४ मा निर्माण भएको अनुमान छ । जसको उचाई क्रमशः १२५ फिट र १७५ फिट थियो । वुद्धधर्म फैलिएको त्यो कालखण्डमा ती चट्टानी पहाडभित्र तस्स्या गरेर शान्तिको खोजिमा लागेका भिक्ष्ाहरुले वर्षौको मेहनत लगाएर संसारकै गौरव ती पत्थरका प्रतिमाहरुको सृजना गरेका थिए । उभिएको मूर्ति विरोचनको र वसेको मूर्ति शाक्यमूनि वुद्धको थियो । हजारौ वर्ष अघि अनकन्टार चट्टानी गुफाहरुमा सांसारिक मोहबाट टाढा रही भूमिगत जस्तै अलप भएर तपस्या गर्ने तपस्वीहरुले त्यो अग्लो चट्टानी पहाडलाई नै खोपेर वुद्ध आस्थाको कलामात्र देखाउन खोजेका थिएनन् उनीहरुले कुदेका प्रतिमाका प्रत्येक वस्त्र गहना वा अंग आकृतिहरु प्रेम शान्ति र सहनशिलताका प्रतिक थिए ।
विरोचनको यो एतिहासिक सिला आत्मालाई ढुंगामात्र ठानेर करिव १ महिना सम्म सैयौं रकेट गि्रनेट र विस्फोटकहरु प्रहार गरेर मानव धर्म विरोधीहरुले क्रुरताको कस्तो उदाहरण देखाउन खोजेका थिए जसले विश्व समुदायलाई नै आश्चर्यमा पार् यो । हाम्रो युगको सवैभन्दा दुखदायी घट्ना घटाएर आफ्नै समुदायबाट समेत आलोचित र कलंकित भएका उनीहरुले पत्थरमाथि आक्रमण गरेर धर्मको अर्थलाई नै भत्काउन पुगे ।
वामियान वुद्धमाथिको आक्रमण धेरै पहिले देखि नै गरिदै आएको थियो । विश्व राजनीति िहंश्रक र अशान्त वन्दै गइरहेको परिपे्रक्ष्यमा यस्तो कि्रयाकलापलाई हामी शान्तिमाथिको आक्रमणको संज्ञा दिएर हेर्न सक्छौं । पश्चिम भारत र अफगानिस्तानलाई वाह्रौ शताव्दीतिर धांजीका मुहम्मदले आक्रमण गरेपछि त्यहाँका धेरै गुम्वा र अन्य कलाकृतिहरु लुटिए वा नष्ट गरिए । इश्लाम प्रसारकहरुद्धारा कैयांै पटक ती विशाल प्रतिमाहरु भत्काउने प्रयासहरु भए । तर ती प्रतिमा भत्काउनु पहाड फुटाउनु जस्तै कठिन थियो । अन्तिम मुगल सम्राट औराङजेवले पनि धार्मिक इष्र्याको कारणले बाँकी रहेका कलाकृतिमाथि वारुद र तोपगोला वर्षाएर कुकर्मको हद पार गरेका थिए भने त्यसरी नै नदीर शाह नामक शासकले पनि ती मूर्तिमाथि निरन्तर आगो लगाएर नष्ट गर्ने असफल कोशिष गरेको थिए ।
बामियान बौद्धस्थल यूरोप भारत र चीन बीचको ऐतिहासिक व्यापारिक केन्द्रमार्ग त थियो नै साथै तीर्थयात्री भिक्ष्ा योगी वा लामो यात्राका व्यापारीहरुको अस्थायी आवासको रुपमा पनि ती चट्टाना गुफाहरु रही आएका थिए । पछिल्ला वर्षहरुमा ती खुल्ला र चिसा गुफाहरु अफगानिस्तानको िहंसात्मक गुहयुद्धको चपेटामा पि_िल्सएका आन्तरिक शरणार्थीको वासस्थान पनि भएको थियो ।
दुष्टहरुका कैंयौ कोशिष वावजुद पनि हामीले पाइला टेकेको २१ औ। शताब्दीसम्म ती भीमकाय प्रतिमाहरु यथावत रहेका थिए तर आजको यो चेतनसिल युगमा आइसकेर पनि हामीले तिनलाई यसरी गुमाउन पुग्यौ। कि विश्व समुदायले केही गर्न सकेन । मानव शान्ति माथि मानवरुपी दानवहरुद्धारा यसरी नै जघन्य आक्रमण भइरहेको छ । अर्को तिर चेतनशील वर्गहरु निरिह भएर मौनता अंगाल्न विवश भइरहेको छन् । तालिवानीहरुको घृणित कार्यले मानव सभ्यतामै दाग लगायो । चट्टानहरु संगै यसले धामिृक सहिष्णुतामा विश्वास गर्ने सबै मानिसहरुको विश्वास माथि आघात पुर् यायो । पर्वत समान प्रतित हुने ती प्रतिमाहरु महायाना वुद्धमार्गका महान विम्बहरु थिए । जसले भिक्ष्ा वा तपस्वीहरुमात्र नभई जो कोही पनि आत्मज्ञानको उज्यालो प्राप्त गर्न सक्छ भन्ने पे्ररणा दिइरहेको हुन्थ्यो । ती ऐतिहासिक वुद्ध प्रतिमाहरुको महत्व र मूल्य आजको पुस्ताको लागि अमापनीय थियो अनमोल थियो । लामो वामियान उपत्यकाको चट्टानी पहाड जसले हिन्दुकुश र कोहीवावा पर्वनीय श्रंखलालाई विभाजन गरेको छ त्यहाका ती धरोहर भत्काउन प्रयुक्त वम विष्फोटको आवाजले शान्तिप्रेमी सम्पूर्ण मानव समुदाय त्रसित हुन पुग्यो ।
मान्छे भित्रको बुद्ध आत्मा स्वार्थले पुरिदै गएको छ । आज समस्त शान्ती प्रीय मानिससमा यस्ता कुकृत्यको विरुद्धमा कसरी प्रश्तुत हुने सोच्न सकिरहेका पनि छैनन् । व्यस्तता मानवीय समवेदना हीनता र आधुनिकताले निम्त्याएको परिणाम हो यो । आफू बाहेक अरुको अस्तित्व स्विकार्न नचाहने र प्रदुषित मानसिकता बोकेको समुदाय धर्म वैमनस्ययुक्त विश्व राजनीति र अन्तर्राष्ट्रिय शक्तिहरुबीचको असन्तुलनको प्रभावबाट यसरी दिनदिनै निरिह बुद्धका सहनशिल मनहरु निशाना वन्दै गइरहेका छन् ।
ऐतिहासिक स्थलहरु मूर्ति-मन्दिर वा सांस्कृतिक धरोहरलाई संरक्षण गर्नुपर्छ भन्ने कालचेतना आजका शिक्षित मानिसहरुमा मात्र नभै वामियानका भेडा बाख्रा चराउने किसानहरु वा पर्यटकलाई खानेकुरा र पानी पुर् याउने स्थानीयहरु बीच पनि उत्तिकै थियो । तर िहंस्रक शैतानी मन बोकेका धार्मिक अगुवाहरु जो अिहंसा शान्ति विश्व वन्धुत्व र मिलनसारिताको आध्यात्मिक सन्देश फैलिएको हेर्न चाहदैन थिए उनीहरु सम्पूर्ण विश्वले आपत्ति विरोध र खेद प्रकट गर्दा पनि इतिहासकै घृणित र लज्जास्पद कार्यमा सफल भएरै छाडे ।
कट्टर राजनेताको उत्तेजित मनोवेगको विनाशकारी यो निर्णयले धर्मसंग मात्रैपनि सम्बन्ध नराखेर ज्यादा राजनिति र आतंकवादी गतिविधि संग सरोकार राख्छ भनेर धेरै विश्लेषकहरुले ठम्याए । सन २००६ मा तिनै विशाल मूर्ति र वौद्धक्षेत्रको सेरोफेरोको विनाश खिचिएको ूदि जियान्ट बद्धजू नामक डकुमेन्ट्री बनाइयो यसमा त झन के प्रमाणित गरेर देखाईएको छ भने- विनाशकारी त्यो आदेश २००१ मार्चमा इश्लाम नेता मुल्लाह ओभारको नभै आंतककारी नेता ओसामा विन लादेनको थियो जसले पछि अमेरिकाको ट्वीन टावर ध्वस्त गर्ने आदेश पनि दिएका थिए ।
जब जब धर्मको क्षति हुन्छ र पापकर्म वढ्दैजान्छ तव म अवतार लिनेछु भनेर कृष्णले महाभारतमा भनेका छन् । इश्वरीय अवतारको रुपमा नै सही अन्तत्वगत्वा आतंककै वहानामा भए पनि तालीवानी क्रुर शासकहरुको विनाश भएरै छाड्यो । लादेनलाई संरक्षण गरेको र आतंकको थलोको रुपमा अमेरिकाले अफगानिस्तानमा आक्रमण गरि तालिवानीहरुलाई पतन गराएपछि धेरैले त्यो घट्नालाई आध्यान्मिक रुपमा गाासेर विश्लेषण गरे । त्यसो त अमेरिकी अभियान आफैमा अर्को आतंङ्क हो भनेर विश्व समुदायमाझ आलोचित भइराखेको छ । हामी त्यता नजाउँ यतिमात्र बुझौं मूर्तिमाथि अन्याय गर्नेहरु धेरै दिन टिकेनन् ।
निमा तिमीले थाहा पाएका थियौ हालका इजरायलका राष्ट्रपति सिमोन पेरेजले टेम्पल माउनट भित्रको मुस्लिम वाहुल्यता रहेको धार्मिक स्थलमा प्रवेश गर्दा यहुदीहरुले इजरायलभरी कत्रो विरोधको आगो सल्काएका थिए ! तिम्रो समुदायले पनि वुद्धमूर्ति भत्काएको त्यो क्षणमा के हिन्दु वा मुस्लिमजस्तै या कि्रशिचयन वा यहुदीहरु जस्तै विपक्षको मन्दिर मस्जिद वा चर्च भत्काएको आगो वाल्ने र पुस्तक ग्रन्थहरु जलाउने कार्य गर्न सक्दैनथ्यो र
तर अहँ उनीहरु वुद्ध मार्गमा हिडेका थिए । स्वभाविक रुपमा तिम्रो समुदायबाट खेद र आपत्ति त आयो तर यसले संघर्ष र रक्तपातको कुनै बाटो लिएन । सधै झै बुदमार्गीहरु उस्तै शान्त मौन र सहनशील रहिरहे । उनीहरु बुद्ध प्रकृतिजस्तै नितान्त उद्धेगरहित सागर बनिरहे । फलस्वरुप तिम्रो वुद्धका कालिगढ भिक्ष्ाहरु सन २०१० भित्रमा त्यही महान वुद्ध त्यहि स्थान र त्यही आकारमा निर्माण गरिरहेछन् र सहनशिलताको अर्को इतिहास कोरिरहेछन् ।
अफगानिस्तानमा वुद्धमार्गीहरु विस्थापित भएर मुस्लिमहरुको जगजगि भएपश्चात पनि त्यो ऐतिहासिक वामियान उपतयका र हजारौ वर्ष पुरानो विशाल बुद्ध प्रतिमा बुद्ध समुदायको लागि गौरवको पर्यटकीय क्षेत्र बनेको थियो ।
यद्यपी धार्मिक स्थलको रुपमा स्थानीयहरुले स्थापित हुन भने दिएका थिएनन् । कतिपयलाई त त्यो वुद्धको मूर्ति थियो भन्ने सम्म पनि थाहा थिएन । शाक्यमुनिको वसेको प्रतिमालाई उनीहरु कुनै स्त्रीको मूर्ति भनठान्थे र विेरोचनलाई पुरुषको आकृति । वुद्ध धर्मावलम्वीहरु त्यहाँ कोही बस्तैनथे ।
पछिल्ला धेरै वर्ष देखि यता त्यहाँ कुनै गेरु वस्त्रधारी बुद्ध भिक्ष्ाहरुले मानेपेमे हुँ भन्दै हिडेको देखिएको थिएन । न त भत्कदै गएको बुद्ध प्रतिमा र खण्डहरुको अस्तितवमा रुपान्तरित भै सकेको गुमवाहरु र ढुंगे गुफाहरुमा धर्मका कुनै मन्त्र वा भक्ति संगित गुिाजएको नै थियो । पर्यटकीय धरोहरका रुपमा भ्रमण गर्नेहरु त धेरै भए होलान् तर त्यहाँ धार्मिक तीर्थयात्राको लागि वुद्धमार्गीहरु नगएको धेरै वर्ष भैसकेको थियो ।
मान्छेको नयाँ वस्ती र नयाँ समाजको निर्माण संगै धार्मिक राजनितिक उचारचढाव र पिल्स्याइहरुबीच भत्किदै गएको त्यो पत्थरको मूर्तिबाट वुद्धको आत्मा पहिले नै हराइसकेको थियो कि ! शायद हुन सक्छ तिमीहरुले यस्तै केही सोच्यौ कि भनेर विश्व सशंँकित पनि भएको थियो । तिमीहरुको मौनता र मूर्तिमा आत्माको प्रतिस्थापन गर्ने परम्पराले यस्तै सोच्न वाध्य वनाएको थियो । तर तिमी विरोधमा नआएको त्यो कारणले थिएन ।
वुद्ध त शान्ति हो तिमीहरु शान्त भयौ । तिमीले कसैलाई शत्रु देख्नै सकेनौ अज्ञानीहरुको भूलको लागि सँघर्णमा जानु तिम्रै धर्मले दिएन । प्रतेक ढुङ्गाहरुमा वुद्ध आत्मा वाँचिरहेको थियो जसको भौतिक स्वरुप भत्काइदा तिम्रो मन दुखे पनि सधै अटल र निश्चल रहेको तथागतको शान्त आत्मिक स्वरुप र शान्तिप्रतिको आस्था तिमीले भंग हुन दिएनौ ।
गोपाल योाजनको यो गीत जस्तैः
समर खेल्न शत्रु छैन
जित्नुपर्ने युद्ध छैन
शान्ति भन्दा पर अर्को
भेट्नुपर्ने वुद्ध छैन ।
about
This is krishna thapa , frequently called Thapa, kale, Krish n Avi, but here you can call me Krisu:D and the meaning of my name is THE BLACK in nepali, hindi and sanskrit.
Whatever this is me, hu luvs 2paint,write and design, having a keen interest in fine art , graphic and web design.
And movie editing , cutting and destroying its origional beauty xD is also making me busy nowdays, but believe me i m not a director dat i mentioned in my youtube channel.(see it)
Yeah i m from Nepal. I was born in 1982, in a remote village, the land of hills Dhading. I graduated from TU with a certificate in science and technology. Then my bachelor was in sociology, yes, i changed the faculty. BTW I wanted to move any academic field of visual or fine art to surf my career... but ya know lots of things in life r remained undone..
I love the canvas, brush & colors.One nice day i found something interesting in computer called graphic art, since then i luv to play wt it, but i m never instructed it professionally. If you are wondering how....here is the clue---google & w3schools are my webgurus.
I m also interested in animations or visual effects, but i found it really hard, that i cant get it by self study, if there is some1 want 2share ideas and help me......, Please! but beware! my level is zero in this case.
Specially this site is to express my literature works in my language -ie Nepali.But i ve collected loads of other stuffs unnecessarily, which I learned or found in computer doing 1thing or the other, when i seek the net.
n if u are feeling bored, please shout n suggest me,
you are always welcome!
I try to keep my articles,poems or stories in this web site(photos and paintings ............coming soon!). But my frens, take it easy if its not updated regularly, Bcoz' dats me ;) I've nothing well planned n regular in my life.
commercial break!
& if you want a drawing an icon or logo for ur institution, any sort of cards,certificates,flyers,covers or any type of graphic works .....feel free to contact me xD
cheap and best in your town
visit my portfolio ~~~
okay, i spoke lots of things bout me here, but still 2B frank its not the practical way to recognize me, you need to reveal me better by going through my literarure,philosophy, art works, paintings & designs or the stuffs that i ve created for you.
so go ahead!
आफ्नै कुरा लेख्दा
contact
write me at:
prativanepal@gmail.com
ekrishna@writeme.com
yahoo:kriskaleho
gtalk:kriskaleho
cell:972-542036492
chat me real time @yahoo
you can chat me by clicking the this image below.
or leave me offline message if my yahoo status is offline.
click here~~~
associated with
recently i m associated with the following
associations n groups.
PRATIVA SAMUHA
Its one of the leading group of nepali writers and artists establised to promote nepali art,culture and literature in Israel, which not only supports and participates to other institution's cultural functions but also organizes different cultural programmes itself.Basically its a groups of nepali artists of several fields, working out of the country.
NON RESIDENT NEPALI ASSOCIATION
NATIONAL CO ORDINATION COUNCIL, ISRAEL.
Its a non political charitable organization of non resident nepalese people living in Israel, and national chapter of the NRNA as well, which is committed to create a global network of various Nepali associations and streamline their energy and resources so as to make the Diaspora a catalyst of economic and social transformation of our motherland.
INTERNATIONAL NEPALI LITERATURE SOCIETY
Its a global nepali organization which mission is to preserve and promote Nepali Identity by uniting people of Nepali origin around the world through continuous encouragement for promotion of Nepali languages through writing, reading, publishing, distributing, and translating Nepali literature, and cultural activities as well.
NEPAL CHAUTARI MONTHLY MAGAZINE
& few web portals.
associations n groups.
PRATIVA SAMUHA
Its one of the leading group of nepali writers and artists establised to promote nepali art,culture and literature in Israel, which not only supports and participates to other institution's cultural functions but also organizes different cultural programmes itself.Basically its a groups of nepali artists of several fields, working out of the country.
NON RESIDENT NEPALI ASSOCIATION
NATIONAL CO ORDINATION COUNCIL, ISRAEL.
Its a non political charitable organization of non resident nepalese people living in Israel, and national chapter of the NRNA as well, which is committed to create a global network of various Nepali associations and streamline their energy and resources so as to make the Diaspora a catalyst of economic and social transformation of our motherland.
INTERNATIONAL NEPALI LITERATURE SOCIETY
Its a global nepali organization which mission is to preserve and promote Nepali Identity by uniting people of Nepali origin around the world through continuous encouragement for promotion of Nepali languages through writing, reading, publishing, distributing, and translating Nepali literature, and cultural activities as well.
NEPAL CHAUTARI MONTHLY MAGAZINE
& few web portals.
10 commandments of possibility thinking
Never reject a possibility because you see a something wrong with it. Better to do something imperfectly than to do nothing flawlessly. When faced with a mountain I will not quit I will keep on striving until I climb over. I may find a pass through, tunnel underneath or simply stay & turn the mountain into a gold mine with god's help.
Never reject a possibility because you wont get the credit.
Never reject an idea because it is impossible.
Never reject an idea because your mind is already made up.
Never reject an idea because it is illegal.
Never reject an idea because you don’t have the money, muscles, manpower or months to achieve it.
Never reject an idea because it will create conflict.
Never reject an idea because it's not your way of doing things.
Never reject an idea because it will create conflict.
Never reject an idea because it's not your way of doing things.
Never reject an idea because it might fail.
Never reject an idea because it's sure to succeed.
The best way to make your dream come true is to wake up.
Never forget that you will see a new heaven in every step of your life and you should try to reach there.
radio-cast
यहाँ केही रेडियो रखिएका छन खोलेर बजाउनु होला
बजाउनु पहिले छेउको साइडबारमा रहेको सगरमाथा टी भी बंद गर्नुहोला ।
बजाउनु पहिले छेउको साइडबारमा रहेको सगरमाथा टी भी बंद गर्नुहोला ।
(कान्तिपुर ऍफ़ एम्)
बी ऍफ़ बी एस गोरखा रेडियो
नेपाल ऍफ़ एम्
माछापुछ्रे ऍफ़ एम्
सगरमाथा टेलिभिजन च्यानल
width="337" type="application/x-oleobject" height="303" id="Player" standby="Loading Microsoft
Windows Media Player components..." classid="CLSID:6BF52A52-394A-
11d3-B153-00C04F79FAA6"
>
name="URL"/>
class="wmnbav" autostart="1" showstatusbar="1" type="application/x-mplayer2" height="303" src="mms://64.62.166.162./sm" id="Player2" showdisplay="0" width="337" showcontrols="1"
/>
FBstatus
मेरा फेसबुकका साथीहरुको दिमागमा केके चली रहेको छ हेरौं है त ?
आउदै जादै गर्नु होला , धन्यवाद !
nepal news
latest nepali news
shoutme
मलाई गाली गर्ने वा मेरो साईटको बारेमा केही भन्ने बिचारमा हुनुहुन्छ?
collection of my videos
Recalling the history..
Here are the collection of my videos. Click the description box of the video below to dispaly it on the screen. Make sure that you have stopped the my youtube TV WIDGET of the sidebar, otherwise both videos will be played. make sure only one video is being played.
subscribe my youtube channel @ http://youtube.com/thapakrishna
my vodspot video collections' channel is http://krishnathapa.vodspot.tv
or our experimental channel http://www.ntelevision.webs.com/
The player below is the collection of
the latest 25clips,
of my youtube channel,
just check it out.
any suggestions , comments or the complaints are highly appreciated.
(you can also visit my videos here!)
...................